Τι βλέπω;

Η Μονή Δαφνίου είναι ένα σπάνιο κτιριακό σύνολο. Είναι οχυρωμένη με τείχος, πύργους, επάλξεις και διαθέτει περίβολο και δύο πύλες (ανατολική – δυτική). Στον αύλειο χώρο υπάρχουν ίχνη κτισμάτων (πιθανόν κελιών) και στη βόρεια πλευρά εντοπίζονται τα ερείπια της τραπεζαρίας. Στο νότιο τμήμα, υπάρχουν τοξοστοιχίες, πτέρυγες κελιών και κτίσματα τα οποία έχουν ανακαινιστεί ανά τους αιώνες. Επίσης, έχουν βρεθεί υπόκαυστα που δηλώνουν την ύπαρξη λουτρού, κάτι αρκετά ασυνήθιστo. Ο ναός είναι οκταγωνικού τύπου και ανήκει στους σημαντικότερους των μεσοβυζαντινών χρόνων. Ξεχωρίζει ο τρούλος για το μέγεθός του και τον τρόπο στήριξής του, δημιουργώντας ευρυχωρία στο κέντρο του ναού. Ο δυτικός νάρθηκας είναι της ίδιας εποχής, ενώ ο εξωνάρθηκας είναι μεταγενέστερος με παρεμβάσεις από τους Κιστερκιανούς μοναχούς επί Φραγκοκρατίας. Γύρω από τα παράθυρα υπάρχει πλούσια κεραμοπλαστική διακόσμηση. Τα σπάνια και πολυτελή ψηφιδωτά και ορθομαρμαρώσεις δείχνουν ότι το μνημείο σχετίζεται με την αυτοκρατορική αυλή. Τα ψηφιδωτά αποτυπώνουν το ορθόδοξο δόγμα με καλλιτεχνικό τρόπο. Στον τρούλο αναπαρίσταται ο Παντοκράτορας και ακολουθούν προφήτες, άγγελοι, η Παναγία, άγιοι, ιεράρχες και σκηνές από τη ζωή του Χριστού. Οι μορφές (ορισμένες φιλοτεχνήθηκαν τον 17ο και 18ο αιώνα) είναι αυστηρές αλλά ευγενικές, με εκφραστικά χαρακτηριστικά και άριστες αναλογίες. Το χρυσό φόντο δίνει μια ανάγλυφη εντύπωση, παραπέμποντας σε κλασικά-ελληνιστικά πρότυπα και στη σφαίρα του θείου ή στον ουράνιο κόσμο. Ανατολικά και εκτός της μονής, υπάρχει χώρος για περίπατο και τρέξιμο.

Τι δε βλέπω;

Το όνομα πιθανότατα προέρχεται από το αρχαίο ιερό του Δαφναίου ή Δαφνίου Απόλλωνα. Η κρύπτη κάτω από το νάρθηκα μετατράπηκε σε μαυσωλείο για τους δούκες της Αθήνας επί Φραγκοκρατίας. Το μνημείο έχει πέσει πολλές φορές θύμα ληστών ανά τους αιώνες και στις σημαντικότερες αφαιρέσεις μελών του και έργων τέχνης ανήκει και αυτή του λόρδου Έλγιν, ο οποίος είχε αφαιρέσει και τα γλυπτά του Παρθενώνα. Από τα τέλη του 19ου αιώνα, γίνονται κατά διαστήματα εργασίες αποκατάστασης. Σήμερα, ανήκει στον Παγκόσμιο Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς UNESCO.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Λεωφόρος Αθηνών (11ο χμ από Σύνταγμα)

Βιβλιογραφία