Τι βλέπω;

Η Μονή Καισαριανής περικλείεται από υψηλό τείχος, το οποίο διαθέτει δύο πύλες (ανατολικά και δυτικά) σχηματίζοντας έτσι τον περίβολο. Έξω από την ανατολική πύλη υπάρχει η πηγή του Κριού ή Κοτς Μπασί (κεφάλι κριού). Το όνομα προέρχεται από την υδρορροή που έχει τη μορφή κεφαλιού κριαριού, πιθανότατα θραύσμα του αρχαϊκού Παρθενώνα. Ο κυρίως ναός είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου, είναι εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο, με κλασικές επιρροές και με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Ο νάρθηκας προστέθηκε τον 17ο αιώνα. Η αρχαιότερη τοιχογραφία που σώζεται (η Θεοτόκος Δεόμενη) είναι του 14ου αιώνα και βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά του καθολικού, είναι όμως ορατή από το εσωτερικό του παρεκκλησίου του Αγίου Αντωνίου. Δυτικά του κεντρικού ναού υπάρχει η μεταβυζαντινή τράπεζα (τραπεζαρία) και στη νότια πλευρά τα μεταβυζαντινά κελιά. Το τριώροφο κτίσμα στην κύρια πτέρυγα τον κελιών είναι γνωστό και ως ο Πύργος των Μπενιζέλων. Τέλος, ο λουτρώνας είναι κατασκευασμένος με πλινθοπερίκλειστο σύστημα, διαθέτει τρούλο και πολλές μεταγενέστερες προσθήκες. Κατά την οθωμανική περίοδο, ένα τμήμα του χρησιμοποιήθηκε ως ελαιοτριβείο. Το μαρμάρινο τέμπλο είναι σύγχρονο του ναού, οι μαρμάρινοι κίονες είναι τμήματα από μνημεία της ύστερης αρχαιότητας, ενώ γλυπτά αρχιτεκτονικά μέλη από διάφορες εποχές βρίσκονται διάσπαρτα στο χώρο ή ενσωματωμένα στο παρεκκλήσι.

Τι δε βλέπω;

Ονομάζεται και Κυριανή ή Σάνκτα Συργιανή. Το όνομα Καισαριανή πιθανότατα προέκυψε από τα αδέλφια του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ε, τα οποία είχαν εξοριστεί από την αυτοκράτειρα Ειρήνη και κατείχαν τον τίτλο του Καίσαρα. Η μονή ήταν πολύ εύρωστη και είχε πολύ σημαντική βιβλιοθήκη μέχρι και την οθωμανική περίοδο, η οποία όμως δε γνωρίζουμε που βρίσκεται. Μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας κι επί βασιλείας Όθωνα, διαλύθηκε (1833). Νοτιοδυτικότερα της μονής είχε ιδρυθεί το πρώτο χριστιανικό κέντρο και σήμερα σώζονται μόνο ερείπια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής κι ενός ναού του 10ου αιώνα. Επιπλέον, στο ίδιο σημείο υπήρχε και ο ναός του Αγίου Μάρκου επί Φραγκοκρατίας και ο ναός των Ταξιαρχών κατά το 17ο αιώνα.

Βιβλιογραφία