Χαμζά Μπέη Τζαμί/ Αλκαζάρ
Το Χαμζά Μπέη Τζαμί, γνωστό και ως κινηματογράφος "Αλκαζάρ", είναι το παλαιότερο μουσουλμανικό τέμενος της πόλης.
Νεότερη και Σύγχρονη εποχή (1912 - )
1923 Στέγασε στρατιωτικές υπηρεσίες και τηλεγραφείο.
1926 Κηρύχθηκε διατηρητέο κτίριο.
1928 Δημοπρατήθηκε από την Εθνική Τράπεζα, στην οποία και ανήκε, και πέρασε στην κατοχή ιδιώτη.
1977 Οι κληρονόμοι το δώρισαν στον Ερυθρό Σταυρό. Ένα χρόνο μετά, υπέστη σημαντικές φθορές από σεισμό.
2006 Περιήλθε στην κυριότητα του Υπουργείου Πολιτισμού.
Οθωμανική εποχή (1453- 1912)
1468 Κατασκευάστηκε από την Χαφσά Χατούν, κόρη του Οθωμανού διοικητή Χαμζά Μπέη. Άλλοι ερευνητές τοποθετούν την κατασκευή στο 1492.
1619 Μετασκευάστηκε.
Βυζαντινή εποχή (331 μ.Χ.- 1453)
Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 330 μ.Χ.)
Ελληνιστική εποχή (322- 31 π.Χ)
Κλασική εποχή (478-323 π.Χ)
Αρχαϊκή εποχή (800-479 π.Χ)
Γεωμετρική εποχή (-1100- 800 π.Χ)
Προϊστορία (-1100 π.Χ.)
Τι βλέπω;
Είναι το παλαιότερο μουσουλμανικό τέμενος της πόλης. Στη μετασκευή του τζαμιού προστέθηκαν δύο θολωτοί ορθογώνιοι χώροι, στη βόρεια και τη νότια πλευρά, καθώς και μια περιμετρική στοά με παλαιοχριστιανικά κιονόκρανα, σχηματίζοντας μια αυλή. Επίσης, κατά τη νεότερη επισκευή του τον 20ο αι., λόγω στατικών προβλημάτων που προκλήθηκαν από σεισμό του 1902, έγιναν οικοδομικές επεμβάσεις που αλλοίωσαν τη μορφή του. Εσωτερικά κοσμείται με τοιχογραφίες και σταλακτίτες. Ο ισχυρός σεισμός του 1978 προκάλεσε σοβαρές ζημιές. Σήμερα, αναστηλώνεται εκ βάθρων και με ιδιαίτερη αφορμή την κατασκευή του σταθμού μετρό “Βενιζέλου”.
Τι δε βλέπω;
Κατασκευάστηκε από την κόρη του Χαμζά Μπέη προς τιμήν του, εξού και η ονομασία του τζαμιού, ο οποίος ήταν αξιωματούχος του σουλτάνου Μουράτ Β’. Αρχικά, δε διέθετε μιναρέ, διότι ήταν συνοικιακό τζαμί. Όταν επεκτάθηκε (16ος αιώνας) απέκτησε μιναρέ, ο οποίος σήμερα δεν υπάρχει. Με την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα και την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αργότερα, στο χώρο του τζαμιού λειτούργησαν καταστήματα, ενώ μεταπολεμικά, λειτουργούσε στην αυλή ο κινηματογράφος “Αλκαζάρ”, στον οποίο προβάλλονταν κυρίως δραματικές ελληνικές ταινίες, ενώ τα τελευταία χρόνια -πριν αυτός κλείσει το 1980- προβάλλονταν και ταινίες πορνό…
Πληροφορίες
- Διεύθυνση: Εγνατίας και Βενιζέλου
Βιβλιογραφία
Αθανασίου Φ, Ζυγομαλάς Δ., Κονιόρδος Β., Μακρή Ε., Στεριώτου Ι., (2009), Περίπατοι Κληρονομιάς στη Θεσσαλονίκη, Δήμος Θεσσαλονίκης
Δαβίλλα, Φ., (2012) Hamza Bey Τζαμί (Αλκαζάρ) Θεσσαλονίκης. Αποτίμηση κατασκευαστικών φάσεων φέροντος οργανισμού. Μη γραμμική ανάλυση με το πρόγραμμα ADINA. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη.
Ζαφείρης Χ., (1997), Θεσσαλονίκης Εγκόλπιον, ιστορία, πολιτισμός, η πόλη σήμερα, γεύσεις, μουσεία, μνημεία, διαδρομες, Αθήνα: Εξάντας
Ζαφείρης Χ., (2006), Θεσσαλονίκης τοπιογραφία, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
Ζαφείρης Χ., (2014), Θεσσαλονίκη, η παρουσία των απόντων, η κληρονομιά Ρωμαίων, Μουσουλμάνων, Εβραίων, Ντονμέδων, Φράγκων, Αρμενίων και Σλάβων, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
Κουρκουτίδου- Νικολαΐδου Ε., Τούρτα Α., (1997), Περίπατοι στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, Αθήνα: Εκδόσεις Καπόν
