Πεσόντες

Τι βλέπω;

Το Μνημείο Πεσόντων Κοκκινιάς είναι αφιερωμένο στα θύματα των ναζιστικών εγκλημάτων στο Μπλόκο της Κοκκινιάς και φιλοτεχνήθηκε από τον Γιώργο Ζογγολόπουλο, η τεχνοτροπία του οποίου είναι πολύ διαφορετική από ότι συνηθιζόταν τότε στα μνημειακά γλυπτά, θέλοντας έτσι να εγγράψει στη δημόσια μνήμη την Εθνική Αντίσταση και τη σημασία της. Το γλυπτό δεν είναι ύμνος στην Αντίσταση μόνο λόγω της τοποθεσίας του, αλλά και λόγω της εικαστικής του γλώσσας. Οι γεωμετρικοποιημένες μορφές και η εξπρεσιονιστική διάθεση αψήφησε τον κλασικισμό και τα έργα με έντονο δυναμισμό, πυγμή και δόξα. Εμφανώς επηρεασμένος από τον Παρθένη, ο Ζογγολόπουλος επέλεξε μια νεωτερική γλώσσα που εκφράζει το δράμα, το θρήνο και τη συλλογική θυσία, η οποία δεν είναι ποτέ μάταιη. Γι’ αυτό και ο γλύπτης επέλεξε τη Νίκη ως τη θεότητα που υποβαστάζει το θύμα.

Τι δε βλέπω;

Είναι το μόνο δημόσιο γλυπτό που τιμούσε συγκεκριμένους νεκρούς ενός πολέμου που μόλις είχε τελειώσει. Τα περισσότερα μνημειακά γλυπτά  αφορούσαν νεκρούς του πολέμου γενικότερα, τοποθετήθηκαν στο κέντρο της πόλης και αρκετά χρόνια αργότερα. Είναι ένα μνημείο που συνάντησε πολλά εμπόδια από τις δεξιές μετεμφυλιακές κυβερνήσεις ως προς τη χωροθέτηση και το συμβολισμό του, μιας και τα θύματα της Κοκκινιάς ήταν από λαϊκά και εργατικά στρώματα. Μεταπολεμικά, κανείς δε μιλούσε για το Μπλόκο της Κοκκινιάς, παρά  μόνο οι κομμουνιστές και ο ευρύτερος αριστερός πολιτικός χώρος. Ακόμη και σήμερα, πολλοί δε γνωρίζουν τι συνέβη σε αυτή τη συνοικία του Πειραιά. Παρόλα αυτά, το γλυπτό τοποθετήθηκε εκεί που ο καλλιτέχνης το προόριζε εξ’ αρχής, δηλαδή στον τόπο που έλαβαν μέρος οι θηριωδίες. Ήταν το τελευταίο του έργο ακαδημαϊκής γλυπτικής. Μετά, ακολούθησε μία εντελώς διαφορετική καλλιτεχνική πορεία.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Κύπρου

Βιβλιογραφία