Προσφυγικά Κοκκινιάς
Τα Προσφυγικά της Κοκκινιάς είναι πρώιμα δείγματα προσφυγικών κατοικιών με έντονες επιρροές Bauhaus.
Νεότερη και Σύγχρονη εποχή (1821 - )
1923 Ξεκίνησε η οικοδόμηση.
1929 Ο νέος οικοδομικός κανονισμός άνοιξε το δρόμο για πολυώροφα κτίρια.
1933 Δημιουργήθηκε επίσημα ο δήμος Νέας Κοκκινιάς με 30.000 κατοίκους περίπου.
1940 Μετονομάστηκε σε δήμο Νίκαιας.
Οθωμανική εποχή (1453- 1821)
Βυζαντινή εποχή (331 μ.Χ.- 1453)
Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 330 μ.Χ.)
Ελληνιστική εποχή (322- 31 π.Χ)
Κλασική εποχή (478-323 π.Χ)
Αρχαϊκή εποχή (800-479 π.Χ)
Γεωμετρική εποχή (-1100- 800 π.Χ)
Προϊστορία (-1100 π.Χ.)
Τι βλέπω;
Η Κοκκινιά είναι από τους πρώτους προσφυγικούς οικισμούς Ελλήνων προσφύγων του 1922. Περιλαμβάνει τις γειτονιές Καραβά, Αρμένικων (κάτω από την Πέτρου Ράλλη) και Γερμανικών (γύρω από το νεκροταφείο). Ελάχιστες από τις πρώτες προσφυγικές κατοικίες σώζονται σήμερα. Η μορφή των κτιρίων ποικίλε πάντα και τα περισσότερα εφάπτονταν μεταξύ τους. Γι’ αυτό και δεν υπάρχουν ελεύθεροι χώροι πρασίνου, ωστόσο οι κάτοικοι πάντα φρόντιζαν τα μπαλκόνια τους να είναι γεμάτα λουλούδια, όπως συμβαίνει και σήμερα. Στη ρυμοτομία εφαρμόστηκε το ορθοκανονικό σύστημα. Οι προσφυγικές κατοικίες (κυρίως οι πολυκατοικίες) διακρίνονται από αφαιρετικότητα, οικονομία μέσων, λειτουργικότητα και απουσία διακόσμου. Η τυπολογία αυτή ήταν αυθόρμητη, ως αποτέλεσμα αναγκών και όχι ως εκ προθέσεως παραπομπή στο μοντερνιστικό κίνημα.
Τι δε βλέπω;
Η μαζική έλευση προσφύγων μετά την ανταλλαγή πληθυσμών με την Τουρκία (1923) δημιούργησε μεγάλο ανθρωπιστικό πρόβλημα κι έγινε κατάληψη όλων των δημοσίων χώρων και πολλών κτιρίων. Η στέγασή τους ήταν μια τεράστια πρόκληση και κατασκευάζονταν περίπου 5000 κατοικίες το χρόνο. Η επιλογή των οικισμών έγινε βάσει ύπαρξης ελεύθερων απαλλοτριώσιμων χώρων στα τότε περίχωρα της πόλης. Ένα τμήμα της Κοκκινιάς ήταν χωματερή, πριν γίνει οικισμός. Το όνομα προέρχεται από το κόκκινο χρώμα του εδάφους, το οποίο ήταν κατάλληλο για κατασκευή τούβλων. Ο οικισμός ξεκίνησε από παραπήγματα, εξελίχθηκε σε ξύλινες μονοκατοικίες, μετά σε διώροφες κατοικίες και τέλος σε πολυκατοικίες. Εννέα τριώροφες πολυκατοικίες (1934-5, Κίμων Λάσκαρης) της Πέτρου Ράλλη κρίθηκαν ακατάλληλες μετά το σεισμό του 1981, κατεδαφίστηκαν κι έτσι δημιουργήθηκε ο προαύλιος χώρος του νοσοκομείου Νίκαιας. Η λαϊκή παράδοση που έφεραν οι πρόσφυγες μαζί τους οδήγησε στη συγκρότηση μιας ενδιαφέρουσας πολιτισμικής ταυτότητας και σε μία δραστήρια κοινωνική ζωή του μεγάλου αυτού προσφυγικού συνοικισμού, με καφενεία, ζαχαροπλαστεία, κινηματογράφους, πολιτιστικές λέσχες, δημόσιες υπηρεσίες, εκκλησίες διαφόρων δογμάτων, σχολεία και άλλες εγκαταστάσεις.
Πληροφορίες
- Διεύθυνση: Αγρινίου & Αγ. Αναργύρων
Βιβλιογραφία
https://www.greekarchitects.gr/gr/
Τελευταία επίσκεψη 12/6/2019
Κυραμαργιού Ε., (χ.χ.), Ιστορία των Οικισμών της Ελλάδας (15ος– 20ος αιώνας), Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στο
http://www.eie.gr/nhrf/institutes/inr/structure/sectionb2/section_b2tekmeria-nikaia-gr.html
Τελευταία επίσκεψη 12/6/2019
Λεοντίδου Λ., (2016), Φτωχογειτονιές της ελπίδας, στο Ιστορία μιας πόλης, Lifo, τ.3, σ.σ. 50-59
Λιανός Ν.Α., (2016), Η Στεγαστική Αποκατάσταση των Προσφύγων, στο Ιστορία μιας πόλης, Lifo, τ.3, σ.σ.40-49
Μπελαβίλας Ν., (2021), Ιστορία της πόλης του Πειραιά, 19ος και 20ος αιώνας, εκδόσεις Αλεξάνδρεια
