Τι βλέπω;

Η Κοκκινιά είναι μια συνοικία που δημιουργήθηκε κυρίως από Μικρασιάτες πρόσφυγες και είχε έντονη αντιστασιακή δράση κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Η Μάντρα της Κοκκινιάς σήμερα είναι ένας χώρος εκδηλώσεων τέχνης και μνήμης για τα συνολικά 315 άτομα που εκτελέστηκαν και 8.000 που μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι, εκ των οποίων 1.800 στη Γερμανία. Οι θηριωδίες των Ναζί περιλάμβαναν και το κάψιμο 80 σπιτιών της συνοικίας. Στο χώρο αυτόν υπάρχουν προτομές του Άρη Βελουχιώτη και του Στέφανου Σαράφη.

Τι δε βλέπω;

Το Μάρτιο του 1944, μία περίοδος που ο Χίτλερ είχε ήδη ξεκινήσει να ηττάται στην Ευρώπη, Γερμανοί και Έλληνες συνεργάτες τους συγκρούστηκαν με αντιστασιακούς από την Κοκκινιά και τις γύρω συνοικίες, με αποτέλεσμα οι Ναζί να ηττηθούν. Ο άμαχος πληθυσμός είχε χαρακτηριστεί από τις γερμανικές αρχές «ως απολύτως συνένοχος» για τις γερμανικές απώλειες και η Κοκκινιά ήταν «κέντρο συμμοριτισμού». Λίγες μέρες μετά, τα κατοχικά στρατεύματα επιτέθηκαν με ισχυρές δυνάμεις και η αντίσταση κάμφθηκε με κορύφωση τον Αύγουστο, οπότε 3.000 ναζί με βαρύ οπλισμό συγκεντρώνουν στην Πλατεία Οσίας Ξένης όλους τους άντρες 14-60 ετών για έλεγχο ταυτοτήτων. Όσοι δεν ήρθαν εκτελέστηκαν στα σπίτια τους. Στην πλατεία συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες άνδρες και οι σύζυγοι, μητέρες και μικρά παιδιά ακολουθούσαν από πίσω κλαίγοντας. Οι συγκεντρωμένοι έμεναν γονατιστοί με το κεφάλι ψηλά κάτω από τον καυτό ήλιο χωρίς νερό. Οι γυναίκες προσπαθούσαν να τους βρέξουν με νερό από στάμνες, αλλά οι ταγματασφαλίτες τις κλωτσούσαν και έσπαγαν τις στάμνες. Μετά εμφανίστηκαν οι κουκουλοφόροι, οι οποίοι υπέδειξαν τους πρώτους προς εκτέλεση και κατόπιν τους λεηλάτησαν. Οι νεκροί από τις εκτελέσεις στην πλατεία έφτασαν τους 72 και αυξήθηκαν σημαντικά το επόμενο διάστημα από εν ψυχρώ εκτελέσεις (π.χ. στο μνημόσυνο των νεκρών) και βασανιστήρια μέχρι θανάτου.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Πλατεία Οσίας Ξένης, Κύπρου και Θείρων

Βιβλιογραφία