Τι βλέπω;

Το μνημείο του Λυσικράτους έχει σχήμα κυκλικού ναΐσκου και βρίσκεται πάνω σε τετράπλευρο βάθρο. Το βάθρο είναι από πωρόλιθο, ενώ το υπόλοιπο μνημείο από μάρμαρο Πεντέλης. Εντός του μνημείου πιθανώς να βρισκόταν άγαλμα του Διονύσου. Αργότερα, τα διαμπερή ανοίγματα που υπήρχαν ανάμεσα στους κίονες, κλείστηκαν με καμπύλες πλάκες από μάρμαρο Υμηττού. Είναι το καλύτερα σωζόμενο χορηγικό μνημείο, έχει ύψος 4μ. και αποτελείται από 6 κορινθιακούς κίονες, όντας από τα πρώτα δείγματα κορινθιακού ρυθμού στην Αθήνα. Πιο εκτεταμένα χρησιμοποιείται αργότερα, κατά τα ελληνιστικά χρόνια. Είναι η μοναδική περίπτωση μνημείου που συνδυάζει κορινθιακό ρυθμό και γλυπτή ζωφόρο. Στο επιστύλιο αναγράφεται η νίκη του Λυσικράτους σε διαγωνισμό χορού παίδων (335/4 π.Χ.) και η ζωφόρος αναπαριστά σκηνές από το μύθο της σύλληψης του Διονύσου από τους πειρατές, καθώς και την τιμωρία τους. Στην κορυφή της θολωτής στέγης υπάρχει μια βάση σε μορφή ακάνθου, πάνω στην οποία στηριζόταν ο χορηγικός τρίποδας (χάλκινος τρίποδας ο οποίος δινόταν ως βραβείο στo χορηγό). Επίσης, το μνημείο λέγεται και “Φανάρι του Διογένη” ή του Δημοσθένη, διότι κατά το μεσαίωνα πίστευαν ότι η άκανθος ήταν βάση φαναριού. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Διογένης κυκλοφορούσε με ένα φανάρι και ο Δημοσθένης μελετούσε και τη νύχτα.

Τι δε βλέπω;

Οι χορηγοί ήταν ιδιώτες με οικονομική επιφάνεια, οι οποίοι είχαν την ευθύνη κάλυψης εξόδων που αφορούσαν το θεσμό της χορηγίας, μιας από τις σημαντικότερες «λειτουργίες» στην Αρχαία Αθήνα. Στο θεσμό της χορηγίας περιλαμβάνονταν και η κάλυψη του κόστους για τις θεατρικές παραστάσεις. Οι χορηγοί ήταν υπεύθυνοι και για τα έξοδα διδασκαλίας των έργων, τα οποία απευθύνονταν προς κάθε Αθηναίο πολίτη. Έτσι υπήρχε και μια κριτική επιτροπή, η οποία βράβευε το έργο το οποίο κέρδιζε στους δραματικούς αγώνες, κατά συνέπεια ο χορηγός «νικούσε» μέσω του έργου. Έδινε δηλαδή χρήματα σε έναν θίασο, εάν ο θίασος νικούσε στους αγώνες, δινόταν χάλκινος τρίποδας στο χορηγό. Το μνημείο κατά το μεσαίωνα αγοράστηκε από τους Καπουτσίνους. Όταν ο Έλληνας πωλητής μετάνιωσε, κατάφερε αρχικά να ακυρώσει την αγοραπωλησία. Όταν όμως, αργότερα, οι Καπουτσίνοι δικαιώθηκαν, η λύση δόθηκε βάσει του ότι τα μνημεία αυτά ανήκαν στο Σουλτάνο, επομένως δεν είναι προς πώληση. Ωστόσο, στους Καπουτσίνους δόθηκε η επικαρπία, αλλά όχι η κυριότητα και τέθηκε ως όρος το μνημείο να προστατεύεται και να το επισκέπτονται οι Έλληνες ελεύθερα. Εδώ, οι μοναχοί καπουτσίνοι καλλιέργησαν τις πρώτες ντομάτες στην Ελλάδα. Οι αξιώσεις της Γαλλίας πάνω στο μνημείο έληξαν το 19ο αιώνα με την παραχώρηση οικοπέδου στη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και κατά άλλους με τη θεσμική αναγνώριση καθολικού επισκόπου στην Αθήνα. Αντίγραφο του μνημείου υπάρχει στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους του Σίδνεϊ.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Βύρωνα και Λυσικράτους

Βιβλιογραφία