Τζαμί Τζισταράκη

Τι βλέπω;

Το Τζαμί Τζισταράκη (αλλιώς, το τζαμί του “Κάτω Παζαριού”, του “Κάτω Σιντριβανιού” ή το “Κουσουρνού Τζαμί”) σήμερα λειτουργεί ως παράρτημα του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού. Στο ισόγειο του κτιρίου φιλοξενούνται καταστήματα τουριστικών ειδών, τα οποία όμως -με την ανοχή της πολιτείας- έχουν τοποθετήσει παράνομα λαμαρίνες σκίασης και μονάδες κλιματισμού, τα οποία πλήττουν τη φυσιογνωμία του μνημείου. Πρόκειται για τετράγωνης κάτοψης κτίριο, δύο επιπέδων, όπου στο δεύτερο όροφο βρίσκεται το τέμενος και φέρει ημισφαιρικό τρούλο οκταγωνικής βάσης.

Τι δε βλέπω;

Σύμφωνα με το «Χρονικό του Ανθίμου», για να χτιστεί το τζαμί ο βοεβόδας Τζισταράκης χρησιμοποίησε ασβέστη, ο οποίος προήλθε από «μίαν κολόναν απ’ εκείνας του Αδριανού», θεωρώντας έτσι ότι αναφέρεται σε έναν κίονα από το ναό του Ολυμπίου Διός. Ωστόσο, πιο πιθανό είναι να χρησιμοποίησε κάποιον κίονα από την παραπλήσια βιβλιοθήκη του Αδριανού. Οι Οθωμανοί δεν πείραζαν τα αρχαία μνημεία, διότι μια τέτοια πράξη τη θεωρούσαν ιερόσυλη και υπήρχε ο κίνδυνος να απελευθερωθούν δαιμόνια. Πράγματι, αργότερα έτυχε να ξεσπάσει πανώλη στην Αθήνα. Για τους λόγους αυτούς, ο Σουλτάνος αφαίρεσε το αξίωμα από το βοεβόδα.  Με την ανεξαρτησία της Ελλάδας, το κτίριο άλλαξε διάφορες χρήσεις (στρατώνας, φυλακή, αποθήκη) μέχρι να καταλήξει στη σημερινή. Τη δεκαετία του 2000 έγινε συζήτηση να επαναλειτουργήσει ως τζαμί, στο πλαίσιο της υποχρέωσης της Ελλάδας να κατασκευάσει νόμιμους χώρους λατρείας μουσουλμάνων. Η κεντρικότητα του σημείου και η πολυκοσμία της πλατείας, σε συνδυασμό με αντιδράσεις από ορισμένους κύκλους για ενδεχόμενο αλλοίωσης της φυσιογνωμίας του ιστορικού κέντρου, λειτούργησαν αποτρεπτικά για το σχέδιο αυτό και το τζαμί αποφασίστηκε να κατασκευαστεί στο δυτικό κέντρο (Ελαιώνας), σε μια περιοχή με ελάχιστες κατοικίες, αποτρέποντας ενδεχόμενο “γκετοποίησης” μουσουλμάνων μεταναστών.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Άρεως 1 και Πανδρόσου

Βιβλιογραφία