Τι βλέπω;

Ο παρών ναός είναι ο πρώτος με τρούλο που κατασκευάστηκε στην πόλη επί οθωμανικής περιόδου. Είναι κτίριο εκλεκτικιστικό με νεορωμανικά, νεοκλασικά και παραδοσιακά τοπικά βυζαντινά στοιχεία (π.χ. οκταγωνικός τύπος). Έχει σχήμα ισοσκελούς σταυρού και διαθέτει 4 κωδωνοστάσια. Κατά βάση έχει σχεδιαστεί από τον Ερνέστο Τσίλερ, αντιγράφοντας τα σχέδια της Παναγίας Φανερωμένης του Αιγίου. Ωστόσο, η ολοκλήρωση του ναού έγινε από τον Ξενοφώντα Παιονίδη. Επιπλέον, αποτελεί δείγμα της τάσης, κατά την οποία η λόγια αρχιτεκτονική των αστικών κέντρων εισάγεται στην παραδοσιακή βυζαντινή αρχιτεκτονική. Εντός του ναού, βρίσκεται και ένα παρεκκλήσι στο οποίο φυλάσσεται η λάρνακα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά. Οι αρχικές τοιχογραφίες καταστράφηκαν μετά την ανακατασκευή από το σεισμό του 1978. Σήμερα βλέπουμε τις τοιχογραφίες που φιλοτεχνήθηκαν κατά τη δεκαετία του 1980.

Τι δε βλέπω;

Ο Γρηγόριος Παλαμάς ήταν μοναχός από αριστοκρατική οικογένεια, πολέμιος της πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας. Επί μεσαίωνα και για μια πενταετία περίπου (1345-1349), επικράτησαν οι Ζηλωτές, οι οποίοι εφάρμοσαν την πρώτη λαϊκή δημοκρατία της Ευρώπης, με κατασχέσεις περιουσιών πλουσίων. Όταν τελικά επικράτησαν οι ησυχαστές και οι μυστικιστικές ιδέες του Γρηγορίου έναντι των Ζηλωτών, η φιλοσοφία μαζί με τους αγώνες για κοινωνική δικαιοσύνη θάφτηκαν δια παντός, ο ίδιος έγινε μητροπολίτης (μετέπειτα και άγιος) αν και ποτέ δεν έγινε αποδεκτός από τους ηγέτες των Ζηλωτών. Ενδιαφέρον είναι ότι ακόμη και σήμερα, σπάνια θα ανάψουν κερί πιστοί χαμηλότερων οικονομικών και κοινωνικών στρωμάτων εδώ. Αυτοί συνήθως πηγαίνουν σε άλλους ναούς, σε αντίθεση με την ελίτ της πόλης, η οποία προτιμά τον ναό αυτόν για θρησκευτικά μυστήρια. Η έντονα συντηρητική παράδοση του Γρηγορίου παραμένει ως σήμερα με το νυν μητροπολίτη να εκφράζει συχνά ακραίες θέσεις, ειδικότερα σε ό,τι αφορά δικαιώματα της LGBTQI κοινότητας.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Αγίας Σοφίας 6 & Μητροπόλεως
• Τηλέφωνο: +30 2310 227677, 260846, 281316
• Website: http://www.imth.gr/

Βιβλιογραφία