Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Γρηγορίου Παλαμά
Ο Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Γρηγορίου Παλαμά είναι κτίριο εκλεκτικιστικό με νεορωμανικά, νεοκλασικά και παραδοσιακά τοπικά βυζαντινά στοιχεία.
Νεότερη και Σύγχρονη εποχή (1912 - )
1914 Ολοκληρώθηκε.
Οθωμανική εποχή (1453- 1912)
1891 Έναρξη κατασκευής.
1907 Αγοράστηκε η καμπάνα του ναού μετά από έρανο καφεζυθοπωλών. Έγινε πλειοδοτικός διαγωνισμός για το ποιος θα τη χτυπήσει πρώτος και το ποσό που συγκεντρώθηκε (160 λίρες) διατέθηκε στην ολοκλήρωση του ναού.
Βυζαντινή εποχή (331 μ.Χ.- 1453)
Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 330 μ.Χ.)
Ελληνιστική εποχή (322- 31 π.Χ)
Κλασική εποχή (478-323 π.Χ)
Αρχαϊκή εποχή (800-479 π.Χ)
Γεωμετρική εποχή (-1100- 800 π.Χ)
Προϊστορία (-1100 π.Χ.)
Τι βλέπω;
Ο παρών ναός είναι ο πρώτος με τρούλο που κατασκευάστηκε στην πόλη επί οθωμανικής περιόδου. Είναι κτίριο εκλεκτικιστικό με νεορωμανικά, νεοκλασικά και παραδοσιακά τοπικά βυζαντινά στοιχεία (π.χ. οκταγωνικός τύπος). Έχει σχήμα ισοσκελούς σταυρού και διαθέτει 4 κωδωνοστάσια. Κατά βάση έχει σχεδιαστεί από τον Ερνέστο Τσίλερ, αντιγράφοντας τα σχέδια της Παναγίας Φανερωμένης του Αιγίου. Ωστόσο, η ολοκλήρωση του ναού έγινε από τον Ξενοφώντα Παιονίδη. Επιπλέον, αποτελεί δείγμα της τάσης, κατά την οποία η λόγια αρχιτεκτονική των αστικών κέντρων εισάγεται στην παραδοσιακή βυζαντινή αρχιτεκτονική. Εντός του ναού, βρίσκεται και ένα παρεκκλήσι στο οποίο φυλάσσεται η λάρνακα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά. Οι αρχικές τοιχογραφίες καταστράφηκαν μετά την ανακατασκευή από το σεισμό του 1978. Σήμερα βλέπουμε τις τοιχογραφίες που φιλοτεχνήθηκαν κατά τη δεκαετία του 1980.
Τι δε βλέπω;
Ο Γρηγόριος Παλαμάς ήταν μοναχός από αριστοκρατική οικογένεια, πολέμιος της πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας. Επί μεσαίωνα και για μια πενταετία περίπου (1345-1349), επικράτησαν οι Ζηλωτές, οι οποίοι εφάρμοσαν την πρώτη λαϊκή δημοκρατία της Ευρώπης, με κατασχέσεις περιουσιών πλουσίων. Όταν τελικά επικράτησαν οι ησυχαστές και οι μυστικιστικές ιδέες του Γρηγορίου έναντι των Ζηλωτών, η φιλοσοφία μαζί με τους αγώνες για κοινωνική δικαιοσύνη θάφτηκαν δια παντός, ο ίδιος έγινε μητροπολίτης (μετέπειτα και άγιος) αν και ποτέ δεν έγινε αποδεκτός από τους ηγέτες των Ζηλωτών. Ενδιαφέρον είναι ότι ακόμη και σήμερα, σπάνια θα ανάψουν κερί πιστοί χαμηλότερων οικονομικών και κοινωνικών στρωμάτων εδώ. Αυτοί συνήθως πηγαίνουν σε άλλους ναούς, σε αντίθεση με την ελίτ της πόλης, η οποία προτιμά τον ναό αυτόν για θρησκευτικά μυστήρια. Η έντονα συντηρητική παράδοση του Γρηγορίου παραμένει ως σήμερα με το νυν μητροπολίτη να εκφράζει συχνά ακραίες θέσεις, ειδικότερα σε ό,τι αφορά δικαιώματα της LGBTQI κοινότητας.
Πληροφορίες
- Διεύθυνση: Αγίας Σοφίας 6 & Μητροπόλεως
- Τηλέφωνο: +30 2310 227677, 260846, 281316
- Website: http://www.imth.gr/
Βιβλιογραφία
Αναστασιάδης Γ., Χεκίμογλου Ε., (2000), Όταν η Θεσσαλονίκη μπήκε στον 20ο αιώνα, τα διακόσια σημαντικότερα γεγονότα που συνέβησαν στην πόλη από το 1900 ως το 1910, Θεσσαλονίκη: University Studio Press
Ζαφείρης Χ., (1997), Θεσσαλονίκης Εγκόλπιον, ιστορία, πολιτισμός, η πόλη σήμερα, γεύσεις, μουσεία, μνημεία, διαδρομές, Αθήνα: Εξάντας
Ζαφείρης Χ., (2006), Θεσσαλονίκης τοπιογραφία, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
Καμπούρη- Βαμβούκου Μ., (1997), Μεταβυζαντινή αρχιτεκτονική, στο Επτά Ημέρες, Καθημερινή, σ.σ. 6-8
Κουρκουτίδου- Νικολαΐδου Ε., Τούρτα Α., (1997), Περίπατοι στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, Αθήνα: Εκδόσεις Καπόν
Στεφανοπούλου Φ., (2012), Πόλεμος Μπουτάρη- Άνθιμου με φόντο το πρώτο Gay Pride, στα Νέα online,
http://www.tanea.gr/news/greece/article/4732329/?iid=2
Τελευταία επίσκεψη: 30/7/2015
