Καλαμαριά

Τι βλέπω;

Ο δήμος Καλαμαριάς είναι από τους πολυπληθέστερους της Θεσσαλονίκης με περίπου 92.000 κατοίκους. Το όνομα έχει δύο εκδοχές ως προς την προέλευσή του. Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, η ευρύτερη περιοχή ονομαζόταν «Καλή Μεριά», όπως αναγράφεται σε βυζαντινό έγγραφο της Μονής Ξενοφώντος από το 1083 και η ονομασία υπέστη παραφθορά μέσα στους αιώνες, για να καταλήξει να λέγεται Καλαμαριά. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, προέρχεται από τις ονομασίες «Σκάλα» και «Μεριά». Σκάλα ονομαζόταν ο βυζαντινός ναύσταθμος και η βυζαντινή διοίκηση (περίπου το 1300) την αποκαλούσε «Καπετανίκειον Καλαμαριάς». Σήμερα, η Καλαμαριά θεωρείται μια καλή περιοχή της πόλης, διαθέτει κάποια ενδιαφέροντα καφέ και εστιατόρια και ορισμένα από αυτά, μετατρέπονται σε bars, αργά το βράδυ.

Τι δε βλέπω;

Αρχικά, Καλαμαριά ονομαζόταν μια τεράστια έκταση από τα ανατολικά τείχη της πόλης μέχρι τα Νέα Μουδανιά. Σήμερα εννοούμε το δήμο από το Καραμπουρνάκι έως και την παραλία της Αρετσούς. Ήταν αραιοκατοικημένη μέχρι το 1922, οπότε και κατοικήθηκε μαζικά από Πόντιους και Μικρασιάτες πρόσφυγες. Οι πρώτοι πρόσφυγες είχαν έρθει κατά το 1920 από τη Γεωργία. Οι Πόντιοι εγκαταστάθηκαν κυρίως στο κέντρο του σημερινού δήμου, ενώ οι Μικρασιάτες σε άλλα παραλιακά σημεία, δίνοντας ονόματα των τόπων από όπου προέρχονταν (π.χ. Νέα Κρήνη, Νέα Μηχανιώνα κλπ). Η περιοχή ήταν γεμάτη παραπήγματα προσφύγων, δίπλα στην αριστοκρατική Λεωφόρο των Εξοχών. Στην παραλία της Αρετσούς εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες ψαράδες από το Ρούσιο της Μικράς Ασίας, γι’ αυτό η Αρετσού ονομάστηκε και Ρύσιον Αλιέων και για πολλά χρόνια ήταν οι βασικοί τροφοδότες της ψαραγοράς της Θεσσαλονίκης. Τη δεκαετία του 1960, η Αρετσού μετατράπηκε σε παραλία αναψυχής. Στην Καλαμαριά συνέβη το Πογκρόμ του Κάμπελ. Έλληνες εθνικιστές έκαψαν την εβραϊκή φτωχογειτονιά Κάμπελ, στην οποία έμεναν περίπου 220 οικογένειες σε σκηνές, μετά την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917.

Βιβλιογραφία