Τι βλέπω;

Πολλές ιστορικές πόλεις είχαν ακροπόλεις. Η λέξη η ίδια σημαίνει η κορυφή της πόλης, δηλαδή ένα ύψωμα από το οποίο υπήρχε εποπτεία της περιοχής. Η συγκεκριμένη ακρόπολη είναι η γνωστότερη παγκοσμίως και συχνά ταυτίζεται -λανθασμένα- με τον Παρθενώνα. Η Ακρόπολη των Αθηνών, λοιπόν, είναι ο βράχος συνολικά, ο οποίος περιλαμβάνει πολλά μνημεία, 4 εκ των οποίων βρίσκονται στην κορυφή του: Τα Προπύλαια, το Ερέχθειο, ο Ναός της Νίκης και φυσικά ο Παρθενώνας. Γιατί επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος λόφος για ακρόπολη; Διότι είναι ο μέσος όρος των λόφων της πόλης, έχει νερό, σπηλαιώδη ανοίγματα και είναι σχετικά επίπεδος. Από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της Ακροπόλεως είναι ότι το σχήμα της θυμίζει καράβι, το οποίο πλέει μέσα στο αστικό τοπίο. Ο λόφος, έκτος από ιστορική και αρχαιολογική αξία έχει και μεγάλη μυθολογική σημασία. Δίπλα στο Ερέχθειο, υπάρχει μια ελιά, μέρος του ιερού της Πανδρόσου (κόρη του μυθικού βασιλέα Ερεχθέα). Σύμφωνα με το μύθο, κατά τη διαμάχη Ποσειδώνα – Αθηνάς για την ονομασία της πόλης, ο Ποσειδώνας χτύπησε με την τρίαινα το βράχο και βγήκε θαλασσινό νερό. Η Αθηνά χτύπησε το δόρυ της και φύτρωσε μια ελιά. Ο μυθικός βασιλιάς Κέκροπας διάλεξε την ελιά, η οποία από τότε είναι σύμβολο ευημερίας. Ο μύθος έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Το νερό του Ποσειδώνα συμβόλιζε το θαλάσσιο εμπόριο που στηριζόταν στους πολυμήχανους εμπόρους και τους ναύτες, ενώ η ελιά τους πλούσιους και ισχυρούς γαιοκτήμονες της εποχής. Η ελιά παρήγαγε το πολύτιμο ελαιόλαδο, μια από τις βασικότερες πρώτες ύλες της εποχής. Το ύψωμα της Ακρόπολης προσφέρει μια εξαιρετική θέα μεγάλου μέρους της πόλης, σημαντικών κτιρίων του κέντρου και της Πλάκας που βρίσκεται ακριβώς από κάτω.

Τι δε βλέπω;

Την προϊστορική περίοδο (6000 π.Χ.) στην Ακρόπολη υπήρχαν μόνο κάποιες καλύβες. Κατά τα Μυκηναϊκά χρόνια (1500 π.Χ.) εμφανίζεται η πρώτη λίθινη (κυκλώπεια) οχύρωση, το μυκηναϊκό ανάκτορο και ίσως κάποιο ιερό. Τις επόμενες ιστορικές περιόδους, η Ακρόπολη άρχισε να αποκτά σημαίνοντα ρόλο στην πόλη, με κορυφαία περίοδο την κλασική, οπότε η Αθήνα ήταν πολιτική και οικονομική υπερδύναμη της εποχής. Εκτός από τα γνωστά οικοδομήματα των κλασικών χρόνων, στο κέντρο περίπου του πλατώματος, ανάμεσα στον Παρθενώνα και το Ερέχθειο, βρίσκονται τα θεμέλια αρχαϊκού ναού και στη δυτική τους πλευρά υπήρχε κατά την κλασική εποχή κολοσσιαίο χάλκινο άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου, έργο του Φειδία. Κατά την ενετοκρατία και τη φραγκοκρατία  έγιναν επισκευές στα αρχαία τείχη, ενώ την οθωμανική περίοδο ο χώρος μετατράπηκε σε μικρό τειχισμένο οικισμό. Ο βράχος της Ακρόπολης, μαζί με τα μνημεία του, ορίζουν το αρχιτεκτονικό μέτρο της σύγχρονης πόλης. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που σε μεγάλο μέρος της πρωτεύουσας δεν επιτρέπεται να υπάρχουν ουρανοξύστες και ψηλά κτίρια, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.

Βιβλιογραφία