Μεταξουργείο- Κεραμεικός- Γκαζοχώρι

Τι βλέπω;

Το Μεταξουργείο, με την πλούσια κοινωνική ιστορία, είναι η περιοχή του πρώην εργοστασίου μεταξιού, όπου σήμερα στεγάζεται η δημοτική πινακοθήκη στην πλατεία Αυδή. Ο Κεραμεικός είναι η ομώνυμη γειτονιά του αρχαιολογικού χώρου του Κεραμεικού, όπου σε αυτή βρίσκεται και το Δημόσιο Σήμα (νεκροταφείο επιφανών αρχαίων Αθηναίων) και το Γκαζοχώρι είναι η ευρύτερη περιοχή του πρώην εργοστασίου Φωταερίου (Γκάζι, 1861-1983), όπου σήμερα στεγάζεται η Τεχνόπολη του δήμου (1999) και το βιομηχανικό μουσείο της πόλης. Το Γκαζοχώρι ή αλλιώς Γκάζι, είναι από τους γνωστότερους πυρήνες νυχτερινής διασκέδασης της πόλης. Ο Κεραμεικός και το Μεταξουργείο για δεκαετίες υπήρξαν αστικά πιο υποβαθμισμένα με το δεύτερο να έχει έναν μεγάλο αριθμό οίκων ανοχής και η χρήση ναρκωτικών να είναι συχνά εμφανής. Στο Γκαζοχώρι, από τους παλαιούς κατοίκους, η πλειοψηφία είναι εσωτερικοί μουσουλμάνοι μετανάστες από την περιοχή της Θράκης, οι οποίοι ήρθαν να εργαστούν στο εργοστάσιο. Ακόμα και σήμερα μπορεί κανείς να ακούσει Τούρκικη μουσική περνώντας από τα στενά της γειτονιάς. Επίσης στη νότια πλευρά του Γκαζοχωριού εντοπίζονται ενσωματωμένοι Ρομά, απόγονοι των αποκαλούμενων «Τουρκόγυφτων», οι οποίοι στις αρχές του 19^ου αιώνα ζούσαν στην περιοχή του Ψυρρή και σταδιακά εκτοπίστηκαν εκεί. Ανεβαίνοντας προς Κεραμεικό και Μεταξουργείο –και ειδικότερα στο δεύτερο- είναι εντονότερη η σύγχρονη έξωθεν μετανάστευση. Η ευρύτερη περιοχή του Μεταξουργείου υπήρξε κόμβος εσωτερικής μετανάστευσης στο παρελθόν, της οποίας τα ίχνη είναι ακόμα εμφανή και εξωτερικής σήμερα, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει –πέραν των αλλοδαπών κατοίκων- από τις αφετηρίες λεωφορείων προς Βαλκανικές χώρες πέριξ της πλατείας Καραϊσκάκη. Κυρίαρχες εθνοτικές ομάδες της περιοχής είναι Κινέζοι, Μπαγκλαντεσιανοί, Πακιστανοί, Αλβανοί και μετανάστες Αραβικών χωρών. Παρόλο που η απόσταση Μεταξουργείου- Γκαζοχωριού είναι πολύ μικρή, η αύρα και η κοινωνική στωματογραφία αλλάζει αισθητά. Απόδειξη είναι τα graffiti, όπου στο Μεταξουργείο είναι έντονα τα πολιτικά συνθήματα, -κυρίως του αντιεξουσιαστικού και του ακροδεξιού χώρου- ενώ στον Κεραμεικό και το Γκαζοχώρι τα καλλιτεχνικά και τα tags. Επίσης, ο τύπος καταστημάτων διασκέδασης είναι πολύ ηπιότερος στο Μεταξουργείο και τον Κεραμεικό, από ότι στο Γκαζοχώρι.

Τι δε βλέπω;

Από παλιά η περιοχή εντάχθηκε στο παραγωγικό στοιχείο και συνεπώς στη διχοτόμηση της πόλης σε περιοχές «ελίτ» και «λαϊκές». Παρουσίασε έντονη κοινωνική κινητικότητα, ευνοημένη από τη μετανάστευση, δηλαδή εργάτες των οποίων τα παιδιά έγιναν αστοί. Διαμόρφωσε τη φυσιογνωμία της χάρη στη σύνθεση αντίρροπων τάσεων, τόσο σε κοινωνικό-οικονομικό, όσο και σε πολεοδομικό επίπεδο, γεγονός που προσδίδει στις γειτονιές αυτές ιδιαίτερη ταυτότητα. Το Μεταξουργείο στο παρελθόν είχε ταυτιστεί με έντονες καλλιτεχνικές δραστηριότητες των λαϊκών στρωμάτων και με τους οπαδούς αντίπαλων πολιτικών κομμάτων του 19^ου αιώνα να συμμετέχουν σε αιματηρές συμπλοκές (Δηληγιαννικοί- Τρικουπικοί). Στην κατοχή βομβαρδίστηκε ανηλεώς, διότι οι κάτοικοι υπήρξαν ισχυρός πόλος αντίστασης κατά των ναζί. Όντας το εργατικό κέντρο στην περιοχή, υπήρξε ορμητήριο διαδηλώσεων, ενώ στα Δεκεμβριανά (1944) υπήρξε μεγάλος αναβρασμός και καταστράφηκαν πολλά σπίτια. Το Γκαζοχώρι, πριν την κατασκευή του σταθμού μετρό (2007) είχε κυρίως gay χώρους διασκέδασης και ελάχιστους άλλους εναλλακτικούς. Σήμερα, αν και υπάρχουν gay χώροι, δεν αποτελούν την πλειοψηφία. Παρόλο που έχουν υπάρξει ομοφοβικά περιστατικά, η straight mainstream κουλτούρα συνυπάρχει με την gay. Τελευταία, ολόκληρη η περιοχή εξελίσσεται ραγδαία στο πλαίσιο μιας πολιτικής «αστικού εξωραϊσμού».

Βιβλιογραφία