Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Search in posts
Search in pages

Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη

Το Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη είναι εμπνευσμένο από αρχαία επιτύμβια γλυπτική.

  1. Νεότερη και Σύγχρονη εποχή (1821 - )


    1926 Στις 3 Μαρτίου προκηρύχθηκε διαγωνισμός από το Θεόδωρο Πάγκαλο. Επιλέχθηκε το έργο του Φωκίωνος Ρωκ (1891-1945), κατόπιν μάλλον αδιαφανών διαδικασιών.

    1932 Αποκαλύφθηκε στις 25 Μαρτίου, 100 χρόνια από την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ανήμερα της εθνικής επετείου της Ελληνικής Επανάστασης και λίγα χρόνια μετά τη λήξη αιματηρών πολέμων (Βαλκανικοί, Α’ Παγκόσμιος, Μικρασιατική Καταστροφή).

  2. Οθωμανική εποχή (1453- 1821)


  3. Βυζαντινή εποχή (331 μ.Χ.- 1453)


  4. Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 330 μ.Χ.)


  5. Ελληνιστική εποχή (322- 31 π.Χ)


  6. Κλασική εποχή (478-323 π.Χ)


  7. Αρχαϊκή εποχή (800-479 π.Χ)


  8. Γεωμετρική εποχή (-1100- 800 π.Χ)


  9. Προϊστορία (-1100 π.Χ.)


Τι βλέπω;

Πρόκειται για ένα σύνθετο και εκτεταμένο μνημείο. Στο κέντρο της σύνθεσης υπάρχει ανάγλυφο από γκρίζο πωρόλιθο (ύψους 2μ και μήκους 5μ) που είναι εμπνευσμένο από την αρχαία επιτύμβια γλυπτική. Απεικονίζεται ένας νεκρός πολεμιστής κείμενος σε εδαφική έξαρση, έχοντας αρχαϊκή περικεφαλαία και κρατώντας ασπίδα. Η έντονη χρήση καμπυλών προδίδει αρμονία αλλά και ένταση στο έργο. Ο νεκρός αποδίδεται με τέτοια λεπτομέρεια που δίνεται η εντύπωση ότι αναπαύεται και θα σηκωθεί να πολεμήσει. Αριστερά και δεξιά του ανάγλυφου υπάρχουν μνημειώδεις κλίμακες στις πλαϊνές επιφάνειες των οποίων υπάρχουν χαραγμένα αρχαία γνωμικά και ονόματα πεδίων μαχών. Χαρακτηριστικές είναι και οι μπρούντζινες ασπίδες στους αναβαθμούς που είναι εμπνευσμένες από την αρχαιότητα. Κάτω από το ανάγλυφο καίει αδιάκοπα μία μικρή φωτιά προς τιμήν των νεκρών. Το φως προέρχεται από το μοναστήρι της Αγίας Λαύρας. Η Αγία Λαύρα βρίσκεται στη βόρεια Πελοπόννησο κι έχει εντυπωθεί στην ελληνική συνείδηση ως το σημείο έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Τι δε βλέπω;

Το πρώτο σχέδιο εκπονήθηκε από τον αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Λαζαρίδη. Το σχέδιο Λαζαρίδη υλοποιήθηκε μόνο μερικώς, καθώς το γλυπτικό πρόγραμμα που είχε ως θέμα τη γιγαντομαχία θεωρήθηκε πολυδάπανο για τα οικονομικά δεδομένα της εποχής. Η τοποθέτησή του παρόντος γλυπτού μπροστά από τα παλαιά ανάκτορα (τότε υπουργείο στρατιωτικών και νυν βουλή) ήταν αρχική πρόταση του τότε υπουργού στρατιωτικών και μετέπειτα δικτάτορα, Θεόδωρου Πάγκαλου. Η πρόταση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις, διότι ο συμβολισμός της τοποθέτησης μπροστά από στρατιωτικό κτίριο ήταν αντίθετος με τη Δημοκρατία. Αφού εξελέγη πρωθυπουργός αργότερα ο Ελευθέριος Βενιζέλος και αφού είχε αποφασιστεί να μετατραπεί το κτίριο σε κοινοβούλιο, χωροθετήθηκε εκεί κατόπιν δικής του επιμονής, δηλαδή στην καρδιά της πόλης και στη βάση του «ναού» της Δημοκρατίας, προσδίδοντας στο χώρο ακόμη εντονότερο συμβολισμό. Πρόκειται για ένα ταφικό μνημείο, το οποίο δε συνδέεται με θρησκευτικές τελετουργίες. Το τελετουργικό της τιμής των νεκρών αφορά καθαρά την τιμή στο έθνος και το σεβασμό του Συντάγματος. Τα μνημεία τέτοιου τύπου ξεκίνησαν να δημιουργούνται στη Γαλλία μετά το 1870 και μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο σε όλη την Ευρώπη, ως ένδειξη τιμής στους εκατομμύρια νεκρούς στρατιώτες.  Παρόλα αυτά, τα πρώτα ηρώα πεσόντων στρατιωτών μαρτυρούνται αρχαιολογικά και γραπτά στην αρχαία Ελλάδα και ιδιαίτερα στην κλασική Αθήνα (βλ. Επιτάφιο Περικλή).

Πληροφορίες

  • Διεύθυνση: Λ. Αμαλίας

Βιβλιογραφία

Αντωνοπούλου Ζ., (2003), Τα γλυπτά της Αθήνας, Υπαίθρια Γλυπτική 1834-2004, Ποταμός

Ματθιόπουλος Ε., (1998), Το μνημείο του Αγνώστου…Γλύπτη. Ο Άγνωστος Στρατιώτης και η σκανδαλώδης ιστορία του, στο Επτά Ημέρες, Καθημερινή, σ.σ. 20-22

Τσέλιος Θ, Μακρυπούλιας Ι., (χ.α.), Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη, Γενικό Επιτελείο Στρατού 7ο Ε.Γ./5