Παναγία Γοργοεπήκοος

Τι βλέπω;

Πρόκειται για τετρακιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με οκτάπλευρο τρούλο. Ο νάρθηκάς του χωρίζεται σε τρία μέρη, με το κεντρικό να είναι υψηλότερο από τα άλλα δύο. Είναι κατασκευασμένος εξ’ ολοκλήρου από μάρμαρο, ο τρούλος είναι το μόνο τμήμα του ναού που ακολουθεί την τυπική πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία και είναι το αρτιότερο σωζόμενο δείγμα του
αθηναϊκού τύπου στην Αθήνα. Τμήμα της ζωφόρου περιέχει σύμβολα της λατρείας της θεάς Δήμητρας από την Ελευσίνα. Εντοιχίστηκαν συνολικά 90 αρχαία ελληνικά, ρωμαϊκά, παλαιοχριστιανικά και μεσοβυζαντινά ανάγλυφα. Η ναός κοσμείται στο ανώτερο μισό του. Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των βυζαντινών ναών, αυτός δείχνει να εκτιμούσε την τέχνη του αρχαίου κόσμου. Οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται στον 20ο αιώνα.

Τι δε βλέπω;

Ο ναός είναι αφιερωμένος στην Παναγία Γοργοεπήκοο, δηλαδή στην Παναγία που σπεύδει άμεσα να βοηθήσει. Έχουν γίνει και άλλες αφιερώσεις προσδίδοντας και άλλες ονομασίες στο ναό: “Αγίου Σώζοντος”, επειδή η βασίλισσα Αμαλία σώθηκε από δολοφονική επίθεση το 1861,  “Μικρή Μητρόπολη”, επειδή βρίσκεται δίπλα  στη Μητρόπολη και “Αγίου Ελευθερίου”, με αφορμή την έξωση του βασιλιά Όθωνα κι επειδή ο Άγιος Ελευθέριος ήταν προστάτης των επίτοκων γυναικών. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι ο ναός κατασκευάστηκε στη θέση του αρχαίου ιερού της Ειλειθυίας, θεάς του τοκετού. Μετά από αρκετές περιπέτειες και αφού κόντεψε να γκρεμιστεί, σήμερα λειτουργεί ως παρεκκλήσι της Μητρόπολης.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Πλατεία Μητροπόλεως

Βιβλιογραφία