Παναθηναϊκό στάδιο
Το Παναθηναϊκό Στάδιο, γνωστό και ως Καλλιμάρμαρο, έχει χωρητικότητα περίπου 50.000 θεατών και αποτελείται εξ' ολοκλήρου από μάρμαρο.
Νεότερη και Σύγχρονη εποχή (1821 - )
1868 Ο Ερνέστος Τσίλερ αγόρασε την περιοχή και διενήργησε ανασκαφές. Αργότερα, την πούλησε στο βασιλιά Γεώργιο τον Α΄, ο οποίος δώρισε το στάδιο στην Ολυμπιακή επιτροπή.
1894 Αποφασίστηκε η αναμαρμάρωση του σταδίου εν όψει των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων του 1896, η οποία αρχικά έγινε μερικώς. Η επίβλεψη ήταν από τον Αναστάση Μεταξά και η χορηγία του Γεωργίου Αβέρωφ.
1906 Ολοκληρώθηκε η αναμαρμάρωση.
1959 Έγινε πρόταση ανακατασκευής και επέκτασης, ώστε να μετατραπεί σε ολυμπιακό στάδιο. Η πρόταση αυτή θα κατέστρεφε το μνημείο και το λόφο, προσέκρουσε σε σφοδρές αντιδράσεις και δεν υλοποιήθηκε.
Οθωμανική εποχή (1453- 1821)
Κατά τα χριστιανικά χρόνια και ιδιαίτερα επί οθωμανικής περιόδου, υπήρχαν λαϊκές προλήψεις σε σχέση με το χώρο, όπως η ύπαρξη μαγισσών.
Βυζαντινή εποχή (331 μ.Χ.- 1453)
Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 330 μ.Χ.)
Επεκτάθηκε και μαρμαρώθηκε το 2ο μ.Χ. αιώνα από τον Ηρώδη Αττικού. Χρησιμοποιήθηκε για μονομαχίες και θηριομαχίες.
Ελληνιστική εποχή (322- 31 π.Χ)
Κλασική εποχή (478-323 π.Χ)
Κατασκευάστηκε τον 4ο π.Χ. αιώνα από το Λυκούργο. Εδώ τελούνταν οι Γυμνικοί Αγώνες (αγώνες στίβου) στο πλαίσιο των Μεγάλων Παναθηναίων.
Αρχαϊκή εποχή (800-479 π.Χ)
Γεωμετρική εποχή (-1100- 800 π.Χ)
Προϊστορία (-1100 π.Χ.)
Τι βλέπω;
Το Παναθηναϊκό στάδιο βρίσκεται στο λόφο του Αρδηττού, ενός από τους 7 λόφους της Αθήνας, στους οποίους οι Αθηναίοι συνήθιζαν να ιδρύουν ιερά. Σήμερα, έχει χωρητικότητα που ξεπερνά τους 60.000 θεατές, ενώ 50.000 είχε την εποχή που ανακαινίστηκε από τον Ηρώδη Αττικού. Αποτελείται σχεδόν όλο από σύγχρονο μάρμαρο, αλλά υπάρχουν και λιγοστά αρχαία κατάλοιπα. O χώρος του στίβου έχει μήκος 204,07μ. και πλάτος 33,36μ. Έγινε αναμαρμάρωση του σταδίου εν όψει Ολυμπιακών αγώνων του 1896 από πεντελικό μάρμαρο, χάρη στο οποίο λέγεται και Καλλιμάρμαρο στάδιο, επειδή αυτό ήταν άριστης ποιότητας. Στη βόρεια πλευρά του πετάλου υπάρχει στοά από την οποία γινόταν η είσοδος των αθλητών και σήμερα οδηγεί στον εκθεσιακό χώρο Ολυμπιακών Αγώνων και στο μουσείο στίβου. Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι ο αγωγός απορροής του σταδίου υπάρχει από την αρχαιότητα και διατηρείται σε άριστη κατάσταση από τότε. Τέλος, το στάδιο προσφέρει μια μοναδική θέα με ταυτόχρονη θέαση του λόφου της Ακρόπολης και του Λυκαβηττού.
Τι δε βλέπω;
Οι αρχιτέκτονες στην αρχαία Ελλάδα προτιμούσαν να αξιοποιούν το πλούσιο φυσικό ανάγλυφο του τόπου τους προκειμένου να κατασκευάσουν θέατρα και στάδια, σε αντίθεση με τους Ρωμαίους που τα κατασκεύαζαν σε επίπεδα εδάφη. Το αρχαίο στάδιο (4ο αι π.Χ.) διέθετε ξύλινα καθίσματα μόνο για τους επισήμους, ενώ στο υπόλοιπο στάδιο οι θεατές κάθονταν στα βράχια ή στο χώμα. Με την επέκτασή του το 2ο αιώνα μ.Χ. -οπότε και απολιθώθηκε- η χωρητικότητά του έφτασε περίπου τους 50.000 θεατές. Κατά την εγκατάλειψή του στο μεσαίωνα, τα μάρμαρά του χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικά υλικά. Για την ανακατασκευή του σταδίου το 19ο αιώνα εργάστηκαν 550 εργάτες και κόστισε όσο το 5% των ετήσιων στρατιωτικών δαπανών της χώρας. Το 19ο αιώνα οι αστοί της Ευρώπης και των Η.Π.Α. ελκύονταν ιδιαίτερα από τη θέαση αθλημάτων. Από αυτά τα αθλήματα ο Pierre de Coubertin το 1890 εμπνεύστηκε τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι πρώτοι αγώνες έγιναν το 1896 στην Αθήνα. Έκτοτε το Παναθηναϊκό Στάδιο είναι το μοναδικό σημείο του πλανήτη, μαζί με την Ολυμπία, το οποίο έχει το δικαίωμα να φέρει αδιάκοπα την Ολυμπιακή Σημαία. Στη σύγχρονη εποχή, το Παναθηναϊκό στάδιο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για σημαντικά αθλητικά και πολιτιστικά γεγονότα, όπως η υποδοχή Ολυμπιονικών, τελετές, αγώνες και συναυλίες.
Πληροφορίες
- Διεύθυνση: Β. Κωνσταντίνου
Βιβλιογραφία
Ζήβας Δ.Α., (2012), Αρχιτεκτονικός Οδηγός Αθηνών, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Καρδαμίτση- Αδάμη Μ. (2009-2010), Αθήνα, Μεταμοφρώσεις του αστικού τοπίου, από τη Νεοελληνική Συλλογή Κωνσταντίνου Τρίπου, Μουσείο Μπενάκη
Μπάκας Α. (uploaded) (2012), Η ανακάλυψη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, Αθήνα, Scribd
Μπαστέα Ε (2008), Αθήνα 1834-1896, Νεοκλασική πολεοδομία και ελληνική εθνική συνείδηση, Libro
Παπανικολάου-Κρίστενσεν A. (2003), Το Παναθηναϊκόν Στάδιον: Η ιστορία του μέσα στους αιώνες, Αθήνα, στην Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών
http://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio_more.aspx?id=12
Τελευταία επίσκεψη 6/4/2012
Ρουσόπουλος Α., (2008), Ο Παρθενών, Φιλιππότη
Φωκά Ι., Βαλαβάνης Π., (1994), Περίπατοι στην Αθήνα και την Αττική, τόποι, θεοί, μνημεία, Κέδρος
Ανυπόγραφο, Παναθηναϊκό στάδιο, Οδυσσεύς, Υπουργείο Πολιτισμού
http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=1777
Τελευταία επίσκεψη 6/4/2012
PanathinaicStadium, (2011), Το Παναθηναϊκό Στάδιο,
http://www.panathenaicstadium.gr
Τελευταία επίσκεψη 6/4/2012
Camp J., (2001), The Archaeology of Athens, Yale University Press, New Haven and London
Travlos J., (1980), Pictorial Dictionary of Ancient Athens, New York: Hacker Art Book