Στοά Διός Ελευθερίου

Τι βλέπω;

Το ιδιαίτερο αυτό κτίριο έχει σχήμα Π, όπως μαρτυρά η σωζόμενη κάτοψή του, βρίσκεται στη δυτική πλευρά της πλατείας της Αρχαίας Αγοράς και εδράζεται πάνω σε κτίριο του 6ου αιώνα π.Χ. Ο μεγάλος βωμός στα ανατολικά, σηματοδοτείται από λιθοσωρό. Eκατέρωθεν της δωρικής στοάς, υπήρχαν δύο πτέρυγες. Αυτή η καινοτομία, η οποία παρουσιάζεται και σε άλλη στοά, στη Βραυρώνα, αφιερωμένη στην Άρτεμη, βοηθά στην χρονολόγηση του κτιρίου. Παρόλο που είχε θρησκευτικό ρόλο, η αρχιτεκτονική του θυμίζει δημόσιο κτίριο, πράγμα που αποτελεί μια αρχιτεκτονική πρωτοτυπία της εποχής. Σε αυτό ίσως έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι το κράτος ήταν συνυφασμένο με την θρησκεία.

Τι δε βλέπω;

Το προσωνύμιο του θεού στον οποίο ήταν αφιερωμένο το κτίριο (Ελευθερίου Διός) προέρχεται από την τελική και καθοριστική νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών στην μάχη των Πλαταιών. Κοντά στο πεδίο της μάχης υπήρχε βωμός αφιερωμένος στον θεό (Ελευθέριο Δία), στον οποίο προσέφεραν θυσίες μέχρι και 600 χρόνια μετά τη μάχη. Πρόκειται για δωρικό κτίσμα με εξαιρετικές τοιχογραφίες του Ευφράνορος, οι οποίες απεικόνιζαν τους 12 θεούς, το Δήμο, τη Δημοκρατία και τη μάχη της Μαντίνειας. Ενδέχεται να υπήρχε και δεύτερη κιονοστοιχία ιωνικού ρυθμού στο εσωτερικό.  Εκτός από ιερός χώρος, όμως, ήταν και σημείο κοινωνικής συναναστροφής και φιλοσοφικών συζητήσεων. Λέγεται ότι σύχναζε και ο Σωκράτης. Ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης μάλιστα, είχε την κατακριτέα συνήθεια να κοιμάται κιόλας εκεί.

Βιβλιογραφία