Τύμβος και Τρόπαιο Μαραθώνα

Τι βλέπω;

Ο Μαραθώνας είναι παγκοσμίως γνωστός από τον Μαραθώνιο δρόμο, ο οποίος σχετίζεται με την ιστορική νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών το 490 π.Χ. Στον αρχαιολογικό χώρο του Μαραθώνα ξεχωρίζουν ο Τύμβος (Σορός) και το Τρόπαιο, το οποίο είναι αντίγραφο του αρχαίου. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, 192 Αθηναίοι σκοτώθηκαν. Νεότερες έρευνες έχουν υποστηρίξει ότι ο Τύμβος ίσως διαμορφώθηκε αιώνες αργότερα, από τον Ηρώδη Αττικού. Σήμερα αναδιαμορφώθηκε, έχει ύψος 9μ., διάμετρο 50μ. και στη βάση υπάρχει αντίγραφο της επιτύμβιας στήλης του Αριστίωνα. Ο Τύμβος εντάσσεται μορφολογικά στο φυσικό τοπίο και ο χώρος είναι χωρισμένος σε ισοϋψείς ζώνες, παράλληλες με την ακτογραμμή (προβλεπόταν και διαφορετική φύτευση ανά ζώνη), τονίζοντας έτσι την ελαφρά κλίση του εδάφους και την ιστορικότητα της απόβασης των Περσών. Η μελέτη ανάδειξης του χώρου προέβλεπε μεταξύ άλλων τη διατήρηση του αιωνόβιου ελαιώνα, την ορθή τοποθέτηση της εισόδου και την κατεδάφιση κτισμάτων ασύμβατων με το χώρο. Μεταξύ των ελαιόδεντρων υπάρχουν οπτικές φυγές, στις οποίες εμφανίζεται ξαφνικά ο Τύμβος. Νότια του υγροτόπου υπάρχει ένα μεσαιωνικό κάστρο με αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία πιθανολογείται ότι είναι του 5ου αι. π.Χ., και γλυπτικές παραστάσεις, οι οποίες ανήκαν στο Τρόπαιο που είχε στηθεί μετά τη μεγάλη νίκη. Ένας μικρότερος τύμβος στην περιοχή Βρανά, 3χλμ βορειότερα, αποδίδεται στους Πλαταιείς, χωρίς βεβαιότητα όμως.

Τι δε βλέπω;

Η μάχη του Μαραθώνα υπήρξε ιστορικό ορόσημο για την παγκόσμια ιστορία και τον μετέπειτα δυτικό πολιτισμό. Η απόβαση των Περσών με σκοπό την κατάληψη της Αθήνας και την κατάκτηση όλης της Ελλάδας περιγράφεται από τον Ηρόδοτο. Η αριθμητική υπεροχή των Περσών ήταν σαφέστατη, αλλά η ιδιοφυής τακτική του Μιλτιάδη ήταν καθοριστική. Μετά από 7 ημέρες αναμονής, ο Μιλτιάδης επιτίθεται στους στρατοπεδευμένους Πέρσες, πολύ κοντά στο σημείο που βρίσκεται ο Τύμβος. Οι Έλληνες (Αθηναίοι και Πλαταιείς) επιτέθηκαν με αδύναμο κέντρο, αλλά οι ενισχυμένες άκρες τους, έτρεψαν σε φυγή τους Πέρσες, αποδεκάτισαν το κέντρο τους και πολλοί βυθίστηκαν στον παρακείμενο βάλτο ή τράπηκαν προς τη θάλασσα. Η παράδοση λέει ότι μετά τη νίκη, ο στρατιώτης Φειδιππίδης έτρεξε 42,2 χλμ έως την Αθήνα και αναφώνησε «νενικήκαμεν». Από το γεγονός αυτό είναι εμπνευσμένο και το άθλημα του Μαραθωνίου δρόμου. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, στο σημείο του Τύμβου ενταφιάστηκαν με κτερίσματα και θυσίες 192 νεκροί Αθηναίοι μετά την καύση τους. Ο Μιλτιάδης είχε πει πριν τη μάχη: «Αν σωθεί η πόλη μας, είναι σε θέση να γίνει η πρώτη ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις». Τα λόγια του ήταν «προφητικά». Αν δεν είχε κερδηθεί η μάχη, δε θα είχε ακολουθήσει ο Χρυσός Αιώνας, κατά τον οποίο αναπτύχθηκε ο πολιτισμός της Αθήνας και αποτέλεσε τη βάση του σύγχρονου Δυτικού πολιτισμού.

Βιβλιογραφία