Οδός Αριστοτέλους

Τι βλέπω;

Η οδός Αριστοτέλους ενώνει την Άνω Πλατεία Αριστοτέλους με την Πλατεία Αριστοτέλους και είναι το μοναδικό εφαρμοσμένο έργο της επιτροπής Εμπράρ μετά την καταστροφή της πόλης από την πυρκαγιά του 1917. Σε αντίθεση με το αρχικό σχέδιο, τέμνει κεντρικές οδούς της πόλης, οι οποίες διακόπτουν τη γραμμικότητά της. Αυτός ίσως να είναι και ο λόγος που η οδός Αριστοτέλους δεν κατάφερε τελικά να συγκεντρώσει κεντρικές λειτουργίες της πόλης. Τα κτίρια είναι εκλεκτικιστικά με νεοβυζαντινό ρυθμό (π.χ. φυτικά μοτίβα, τεκτονικά κιονόκρανα). Η επιτροπή Εμπράρ φιλοδοξούσε οι βυζαντινές εκκλησίες της πόλης μαζί με τον νεοβυζαντινό άξονα της Αριστοτέλους να  λειτουργήσουν σαν μνημειακό σύνολο. Η αρχιτεκτονική κληρονομιά της Θεσσαλονίκης αξιοποιήθηκε και πολεοδομικά, εκτός από ιδεολογικά. Τα κτίρια διαθέτουν στοά στο ισόγειο, δύο ορόφους και τρίτο όροφο σε εσοχή. Μαζί με το νεοβυζαντινό ρυθμό, διακρίνουμε και αποικιακά- νεοαραβικά στοιχεία, πιθανότατα επιρροές που είχε δεχτεί ο Εμπράρ. Πλήθος κόσμου διασχίζει καθημερινά τον πεζόδρομο και αποτελεί βασική περιπατητική διαδρομή προς την παραλία και τις παραδοσιακές αγορές εκατέρωθεν.

Τι δε βλέπω;

Ο Εμπράρ εμπνεύστηκε από της βυζαντινές εκκλησίες της πόλης, αλλά ισορροπούσε ανάμεσα στην τοπική και διεθνή αρχιτεκτονική (κριτικός ρεζιοναλισμός), χωρίς να αντιγράφει την τοπική παράδοση ή τις τρέχουσες αρχιτεκτονικές τάσεις. Αυτή η αντίληψη έρχεται σε αντίθεση με το νεοκλασικισμό, ο οποίος επέβαλε μια σύνδεση με το παρελθόν της αρχαίας Ελλάδας. Ο Εμπράρ σύνδεσε την αρχιτεκτονική της Θεσσαλονίκης με τις επόμενες φάσεις της Ιστορίας της Ελλάδας και το μεσαιωνικό της παρελθόν. Η επιτροπή Εμπράρ αρχικά θα ονόμαζε την οδό «Εθνών» ή «Αγίου Δημητρίου». Είναι η μοναδική περίπτωση στην Ελλάδα όπου επιβλήθηκε συγκεκριμένος τύπος όψεων κτιρίων. Μόνο 14 κτίρια σχεδιάστηκαν σύμφωνα με το σχέδιο Εμπράρ. Τα υπόλοιπα μιμούνται τα 14, αλλά δεν αποτελούν αρχιτεκτονική συνέχειά τους.

Βιβλιογραφία