Πλατεία Ελευθερίας

Τι βλέπω;

Σήμερα η Πλατεία Ελευθερίας δε θυμίζει τίποτα από το παρελθόν της και ούτε καν θυμίζει πλατεία. Τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως ένας μεγάλος χώρος στάθμευσης οχημάτων. Ωστόσο, υπάρχουν σχέδια για ριζική ανάπλασή της, ώστε να χρησιμοποιείται ως κανονική πλατεία και να ανακτήσει την ιστορική της μνήμη. Πέριξ αυτής, υπάρχουν σημαντικά -εκλεκτικιστικά κυρίως- κτίρια, με προεξέχον το Μέγαρο Στάιν.

Τι δε βλέπω;

Επί Οθωμανικής περιόδου ονομαζόταν Πλατεία Ολύμπου ή Πλατεία Σκάλας και ήταν το σημείο αποβίβασης ταξιδιωτών επιβατικών πλοίων, οι οποίοι πλησίαζαν την ακτή με βάρκες. Επίσης, εκεί λάμβαναν μέρος οι εκτελέσεις δι’ απαγχονισμού κατά το 19ο αιώνα. Οι Θεσσαλονικείς την αποκαλούσαν “σαλόνι της πόλης”. Γύρω από την πλατεία υπήρχαν πολλά καφέ, ζαχαροπλαστεία και το διάσημο “Φλόκα”, το καφέ των στρατιωτικών της Αντάντ κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το όνομά της η πλατεία το πήρε από την επανάσταση των Νεότουρκων (στις 11/7/1908, όντας η πόλη ακόμα υπό Οθωμανική διοίκηση), οι οποίοι με μήνυμά τους σε 10 γλώσσες ανέπτυσσαν τα ιδανικά της νέας Τουρκίας περί ισότητας, ελευθερίας και δικαιοσύνης για όλους. Το κίνημα των Νεότουρκων βασίστηκε στα ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης και ήταν συνέχεια του κινήματος των Νέο-οθωμανιστών, το οποίο ιδεολογικά εμπνεόταν από το δυτικοευρωπαϊκό τρόπο σκέψης. Λίγες δεκαετίες αργότερα, αφού οι ναζί είχαν καταλάβει την Ελλάδα, περίπου 7000 Εβραίοι της πόλης υποχρεώνονταν να περπατούν κάτω από τον καυτό ήλιο με τα γόνατα και να κινούν άσκοπα τα χέρια, μαστιγώνονταν και απειλούνταν ότι θα τους έτρωγαν τα λυκόσκυλα αν κάποιος επιχειρούσε να ξεφύγει. Πολλοί πέθαναν επί τόπου, άλλοι σε λίγες εβδομάδες, αφού είχαν σταλεί σε περιοχές με ελονοσία ή στρατόπεδα συγκέντρωσης. Περίπου 50.000 Εβραίοι εκκαθαρίστηκαν από τους ναζί, μόνο στη Θεσσαλονίκη.

Βιβλιογραφία