Το σχήμα της Πλατείας Ιπποδρομίου παραπέμπει στον αρχαίο ιππόδρομο, ο οποίος βρισκόταν εδώ.
Νεότερη και Σύγχρονη εποχή (1912 - )
Οθωμανική εποχή (1453- 1912)
Βυζαντινή εποχή (331 μ.Χ.- 1453)
390 μ.Χ. Η χρονιά της σφαγής. Ο ιππόδρομος λειτούργησε έως τον 6ο αιώνα μ.Χ.
Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 330 μ.Χ.)
Ο ιππόδρομος κατασκευάστηκε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ.
Ελληνιστική εποχή (322- 31 π.Χ)
Κλασική εποχή (478-323 π.Χ)
Αρχαϊκή εποχή (800-479 π.Χ)
Γεωμετρική εποχή (-1100- 800 π.Χ)
Προϊστορία (-1100 π.Χ.)
Τι βλέπω;
Παρόλο που ονομάζεται πλατεία, ο δρόμος, τα κτίρια και η νησίδα δε θυμίζουν σε τίποτα πλατεία. Το σχήμα όμως του δρόμου και της νησίδας δεν είναι τυχαίο. Σε αυτό το σημείο βρισκόταν ο αρχαίος ιππόδρομος και κάλυπτε μια έκταση 30.000 τ.μ. Είχε μήκος περίπου 450μ. και πλάτος 95μ., έφτανε μέχρι την οδό Εγνατία, είχε χωρητικότητα 15.000 ατόμων και βρισκόταν ανάμεσα στα ανάκτορα του Γαλερίου και τα ανατολικά τείχη. Στη σημερινή νησίδα βρισκόταν ο εύριππος, δηλαδή ο χαμηλός τοίχος στο κέντρο του στίβου, ο οποίος ήταν διακοσμημένος με αγάλματα, δεξαμενές νερού, οβελίσκους και άλλα διακοσμητικά στοιχεία. Το αυτοκρατορικό θεωρείο πιθανότατα βρισκόταν στη δυτική πλευρά και γειτνίαζε με τα ανάκτορα. Υπολείμματα του ιππόδρομου υπάρχουν διάσπαρτα σε υπόγεια κοντινών κτιρίων. Πέρα από τον ιππόδρομο, η γειτονιά της Πλατείας Ιπποδρομίου έχει μια πλούσια λαϊκή ιστορία των τελευταίων αιώνων.
Τι δε βλέπω;
Ο ιππόδρομος λειτούργησε μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ. Το 390μ.Χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος έσφαξε 7.000 Θεσσαλονικείς, επειδή κάποιοι από το εξοργισμένο πλήθος σκότωσαν το φίλο του Βουτέριχο, ο οποίος ήταν αρχηγός της μισθοφορικής Γοτθικής φρουράς. Υπήρχε ήδη συσσωρευμένη οργή του πλήθους για τους μισθοφόρους. Οργή υπήρχε και για τον ίδιο τον αυτοκράτορα, ο οποίος είχε επιβάλει εξαντλητικούς φόρους εξαιτίας των πολλών πολέμων. Όταν ο Θεοδόσιος έδωσε τη διαταγή για τη σφαγή των Θεσσαλονικέων, βρισκόταν στην Ιταλία και υπέστη σφοδρή κριτική από τον αρχιεπίσκοπο Μεδιολάνων (σημερινό Μιλάνο). Παραδέχτηκε ότι έδωσε την εντολή εν βρασμώ κι έστειλε μήνυμα ανάκλησης της διαταγής, το οποίο όμως δεν έφτασε εγκαίρως, λόγω της μεγάλης απόστασης. Από τότε, ο Θεοδόσιος όρισε ότι από την ημέρα καταδίκης κάποιου σε θάνατο, μέχρι την εκτέλεσή του, πρέπει να μεσολαβεί τουλάχιστον ένας μήνας. Επίσης, κατασκεύασε ένα ορφανοτροφείο για τα ορφανά της σφαγής, στο σημείο όπου 1000 περίπου χρόνια αργότερα χτίστηκε ο ναός του Αγίου Νικολάου Ορφανού. Ο Θεοδόσιος ήταν ένας φανατισμένος χριστιανός, ο οποίος κατέστρεψε πολλές ελληνικές αρχαιότητες, κατάργησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες και καταδίωξε τους «αιρετικούς».
Βιβλιογραφία
Ζαφείρης Χ., (2014), Θεσσαλονίκη, η παρουσία των απόντων, η κληρονομιά Ρωμαίων, Μουσουλμάνων, Εβραίων, Ντονμέδων, Φράγκων, Αρμενίων και Σλάβων, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
Μισαηλίδου- Δεσποτίδου Β., (2012), Θεσσαλονίκη, κρυμμένη πόλη, αρχαιότητες διατηρημένες σε υπόγεια, Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, Γενική Γραμματεία Πολιτισμού
Τομανάς Κ., (1997), Οι πλατείες της Θεσσαλονίκης μέχρι το 1944, Θεσσαλονίκη: Νησίδες