Πλατεία Σιντριβανιού

Τι βλέπω;

Στο πλαίσιο εξωραϊσμού, επέκτασης και εξευρωπαϊσμού της πόλης κατά τα τέλη της οθωμανικής περιόδου, γκρεμίστηκαν τα θαλάσσια και ανατολικά βυζαντινά τείχη και μεταξύ άλλων, δημιουργήθηκε η Πλατεία Σιντριβανιού, με το σιντριβάνι της να αποτελεί ένα σημαντικό δείγμα αστικού εξοπλισμού της όψιμης οθωμανικής περιόδου (τέλη 19ου αιώνα). Το γλυπτό εδράζεται σε κυκλική βάση, είναι κατασκευασμένο από λευκό μάρμαρο, με πολλές ομοιότητες με άλλες κρήνες της πόλης, αλλά έχει και δυτικά στοιχεία. Πιο συγκεκριμένα, ο οβελίσκος στην κορυφή είναι αιγυπτιακό πρότυπο διακόσμησης, το ανώτερο τμήμα είναι δυτικότροπο με διάκοσμο ανθεμίων, στεφάνου με κορδέλα στα ελικωτά φουρούσια και λεοντοκεφαλές και τέλος, οι σταγόνες πίσω από κάθε ημικύκλιο του κατώτερου μέρους είναι στοιχείο αρχαιοελληνικό και παραπέμπει στο νεοκλασικισμό. Σήμερα, το σιντριβάνι είναι τοποθετημένο δεξιότερα της αρχικής του θέσης και η πλατεία είναι σημαντικά συρρικνωμένη προς όφελος των τροχοφόρων οχημάτων.

Τι δε βλέπω;

Κατά την οθωμανική περίοδο λεγόταν και Σιαντιρβάν, Πλατεία Καλαμαριάς ή Πλατεία Ταξίμ, όπως και η ομώνυμη πλατεία της Κωνσταντινούπολης. Πριν τη δημιουργία της πλατείας, υπήρχε ένας μεγάλος πλάτανος, στον οποίο γίνονταν απαγχονισμοί και κάτω από αυτόν παλουκώματα. Το σιντριβάνι ήταν δώρο του Σουλτάνου στην πόλη. Μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα και ειδικότερα κατά το μεσοπόλεμο, η τότε -σαφώς μεγαλύτερη- πλατεία έσφυζε από ζωή με πολλά ιστορικά καφενεία και ταβέρνες που σήμερα δεν υπάρχουν. Κατά την ίδια περίοδο, όταν μια ομάδα Εβραίων κατοίκων είχε πάει να πάρει νερό (το νερό έτρεχε συγκεκριμένες ώρες) είδε με έκπληξη να ρέει κρασί. Ένας ποτοποιός και μετέπειτα δήμαρχος, νόθευε το κρασί του συνδέοντας ένα βαρέλι με την κρήνη με τη χρήση λάστιχου. Μια μέρα, ξέχασε να αφαιρέσει το λάστιχο και μέσω της αναρρόφησης το κρασί έτρεξε προς το σιντριβάνι.

Βιβλιογραφία