Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή/ Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας
Η Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή είναι πολύ σημαντικό παράδειγμα εκλεκτικισμού, με εμφανείς ευρωπαϊκές επιρροές, θυμίζει σαλέ και σ' αυτό εγκολπώνονται όλες οι διαπολιτισμικές αρχιτεκτονικές τάσεις της Θεσσαλονίκης της εποχής.
Νεότερη και Σύγχρονη εποχή (1912 - )
1912 Κατοικήθηκε από τον πρίγκιπα Νικόλαο.
1916 Φιλοξένησε τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
1989 Με την αποκατάσταση του κτιρίου, η οποία διήρκησε 7 χρόνια, ξεκινά η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου Βορείου Ελλάδος της Εθνικής Τράπεζας.
1997 Το Πολιτιστικό Κέντρο Βορείου Ελλάδος Εθνικής Τραπέζης μετατρέπεται σε Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.
Οθωμανική εποχή (1453- 1912)
1895 Ολοκληρώθηκε μετά από 5 χρόνια εργασιών σε σχέδια Pietro Arrigoni.
Βυζαντινή εποχή (331 μ.Χ.- 1453)
Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 330 μ.Χ.)
Ελληνιστική εποχή (322- 31 π.Χ)
Κλασική εποχή (478-323 π.Χ)
Αρχαϊκή εποχή (800-479 π.Χ)
Γεωμετρική εποχή (-1100- 800 π.Χ)
Προϊστορία (-1100 π.Χ.)
Τι βλέπω;
Το κτίσμα αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό δείγμα εκλεκτικισμού, με εμφανείς ευρωπαϊκές επιρροές, θυμίζει σαλέ και σε αυτό εγκολπώνονται όλες οι διαπολιτισμικές αρχιτεκτονικές τάσεις της Θεσσαλονίκης της εποχής, γεγονός που δείχνει μια ελευθεριότητα στο σχεδιασμό, αλλά ταυτόχρονα και μια πιθανή έλλειψη αρχιτεκτονικού προσανατολισμού. Αποτελείται από ένα κυρίως τριώροφο κτίριο (19,5 μ. μήκος X 16,5 μ. πλάτος Χ 19μ. ύψος/ ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο, 1ο όροφο και σοφίτα), και από έναν τετραώροφο πύργο. Τα στοιχεία που το κάνουν να ξεχωρίζει είναι οι πολύπλοκοι όγκοι του και η σύνθετη στέγη με έντονες κλίσεις. Το κτίριο αναστηλώθηκε από την Εθνική Τράπεζα και σήμερα στεγάζει το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) και το Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ). Μπορεί στο εσωτερικό να σώζονται λίγα από τον πολυτελή διάκοσμο, αλλά εκτίθενται πίνακες νεοελληνικής ζωγραφικής και χαρακτικής, πραγματοποιούνται εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής, αρχιτεκτονικής και ιστορίας της πόλης και παράλληλα υπάρχει βιβλιοπωλείο με εκδόσεις του ΜΙΕΤ.
Τι δε βλέπω;
Η οικία αυτή ανήκε στον εξισλαμισμένο Εβραίο έμπορο και μετέπειτα δήμαρχο και πρόεδρο του Εμπορικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, Μεχμέτ Καπαντζή. Κόστισε 40.000 χρυσές λίρες, ένα ποσό υπέρογκο για την εποχή. Μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα, άλλαξε πολλές χρήσεις. Αρχικά, κατοικήθηκε από τον πρώτο Έλληνα στρατιωτικό διοικητή της πόλης, τον πρίγκιπα Νικόλαο, και ακολούθησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος με την προσωρινή του κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Διχασμού. Αργότερα, κατοικήθηκε από προσφυγικές οικογένειες και κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο μετατράπηκε σε αρτοποιείο και σε στέγη Γερμανών στρατιωτικών. Πιο μετά, στέγασε Άγγλους στρατιωτικούς και ύστερα, για πολλά χρόνια παράκμαζε, ώσπου ανέλαβε την αναστήλωσή του η Εθνική Τράπεζα και στεγάζεται σήμερα το ΜΙΕΤ. Σκοπός του ΜΙΕΤ είναι η διευκόλυνση πολιτιστικών φορέων και συνεργάζεται με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Πληροφορίες
- Διεύθυνση: Βασ. Όλγας 108
- TK : 54643
Βιβλιογραφία
Ζαφείρης Χ., (1997), Θεσσαλονίκης Εγκόλπιον, ιστορία, πολιτισμός, η πόλη σήμερα, γεύσεις, μουσεία, μνημεία, διαδρομες, Αθήνα: Εξάντας
Ζαφείρης Χ., (2006), Θεσσαλονίκης τοπιογραφία, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
Ζαφείρης Χ., (2014), Θεσσαλονίκη, η παρουσία των απόντων, η κληρονομιά Ρωμαίων, Μουσουλμάνων, Εβραίων, Ντονμέδων, Φράγκων, Αρμενίων και Σλάβων, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, (χ.α.), Πολιτιστικά κέντρα- Θεσσαλονίκη, η ιστορία του κτιρίου, η αρχιτεκτονική του κτιρίου,
http://www.miet.gr/web/gr/miet/thess.asp?categoryid=1&p=8
Τελευταία επίσκεψη 3/11/2014
Τσακτσίρα Λ., Παπανθίμου Κ., Μάντζιου Γ., Καλογήρου Ν., (2014), Θεσσαλονίκη, η πόλη και τα μνημεία της, Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης Παιδεία
