Βυζαντινό Λουτρό

Τι βλέπω;

Ένα βυζαντινό λουτρό βρίσκεται «πνιγμένο» μέσα σε νεότερα κτίρια. Αποκαταστάθηκε πρόσφατα, απέκτησε την αρχική του μορφή, όσο αυτό ήταν εφικτό, χωρίς παράλληλα να εξαλείφονται στοιχεία μεταγενέστερων εποχών. Έχει δύο θόλους και παρά τις προσθήκες 6 αιώνων, η βασική τριμερής του διάταξη δεν άλλαξε σημαντικά. Σήμερα, είναι μουσειακός χώρος και πραγματοποιούνται ήπιες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Είναι ένα σπάνιο δείγμα λουτρού της βυζαντινής εποχής σε όλη την Ελλάδα. Λειτουργούσε αδιάκοπα έως το 1940. Η λειτουργία του ανά τους αιώνες, επέφερε αλλαγές και προσθήκες οι οποίες αλλοίωσαν την αρχική του μορφή. Η είσοδος βρισκόταν αρχικά στη νότια πλευρά, ακολουθούσαν τα αποδυτήρια με τον ψυχρό χώρο και μετά ήταν το χλιαρό δωμάτιο και ο θερμός χώρος. Το δάπεδο στηρίζεται σε υπόκαυστα, δηλαδή σε κιονίσκους που βρίσκονται σε μικρό υπόγειο, μέσα στο οποίο ζεσταίνεται ο αέρας και θερμαίνεται το δάπεδο, ενώ ο θερμός αέρας μεταφέρεται και με επιτοίχιους αεραγωγούς.

Τι δε βλέπω;

Είναι ένα από τα πολλά λουτρά της Θεσσαλονίκης. Τα λουτρά ήταν status symbol της αστικής τάξης έναντι της αγροτικής, σημεία κοινωνικής συναναστροφής και ανάπαυσης. Σταμάτησαν να λειτουργούν κατά τους «Σκοτεινούς Αιώνες» (6^ος– 7^ος αιώνας) λόγω υψηλού κόστους συντήρησης και λειτούργησαν ως ιδιωτικά λουτρά. Όταν κατασκευάστηκε, είναι πιθανόν να ανήκε σε μοναστήρι (Μονή Ταξιαρχών). Βόρεια των διαμερισμάτων, βρισκόταν η δεξαμενή νερού, η οποία ήταν πάνω σε εστία θέρμανσης και ο ζεστός αέρας περνούσε και μέσω αεραγωγών. Τα αρχικά παράθυρα του τρούλου σταδιακά χτίστηκαν, με αποτέλεσμα να περιορίζεται το φυσικό φως, αλλά να αυξάνεται η μόνωση. Όταν σφραγίστηκαν όλα τα παράθυρα, το φυσικό φως έμπαινε από τις λεγόμενες φωτιστικές θυρίδες. Κατά τα βυζαντινά χρόνια ήταν μονό λουτρό, δηλαδή μόνο για άντρες ή μόνο για γυναίκες, αλλά επί οθωμανικής περιόδου έγινε διπλό και τα διαμερίσματα διαχωρίστηκαν. Επίσης, ονομαζόταν Κουλέ Χαμάμ ή το Λουτρό του Κουλέ Καφέ και αφαιρέθηκαν οι λουτήρες (μπανιέρες) επειδή απαγορεύονταν. Σύμφωνα με το Κοράνι, η κάθαρση ψυχής και σώματος γίνεται με φυσική ροή νερού.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Πλ. Ρομφέη & Θεοτοκόπουλου

Βιβλιογραφία