Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Search in posts
Search in pages

Βυζαντινό Λουτρό

Το Βυζαντινό Λουτρό είναι σπάνιο μνημείο, άριστα διατηρημένο στην Άνω Πόλη.

  1. Νεότερη και Σύγχρονη εποχή (1912 - )


    1952 Κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο.

    1978 Έργα υποστύλωσης εξαιτίας του σεισμού.

    1988 Ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

    2015 Ολοκλήρωση αναστήλωσης.

  2. Οθωμανική εποχή (1453- 1912)


  3. Βυζαντινή εποχή (331 μ.Χ.- 1453)


    Μερικές πηγές τοποθετούν την κατασκευή του στα τέλη του 12ου με αρχές 13ου αιώνα, ενώ άλλες πηγές την τοποθετούν έναν αιώνα αργότερα.

  4. Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 330 μ.Χ.)


  5. Ελληνιστική εποχή (322- 31 π.Χ)


  6. Κλασική εποχή (478-323 π.Χ)


  7. Αρχαϊκή εποχή (800-479 π.Χ)


  8. Γεωμετρική εποχή (-1100- 800 π.Χ)


  9. Προϊστορία (-1100 π.Χ.)


Τι βλέπω;

Ένα βυζαντινό λουτρό βρίσκεται «πνιγμένο» μέσα σε νεότερα κτίρια. Αποκαταστάθηκε πρόσφατα, απέκτησε την αρχική του μορφή, όσο αυτό ήταν εφικτό, χωρίς παράλληλα να εξαλείφονται στοιχεία μεταγενέστερων εποχών. Έχει δύο θόλους και παρά τις προσθήκες 6 αιώνων, η βασική τριμερής του διάταξη δεν άλλαξε σημαντικά. Σήμερα, είναι μουσειακός χώρος και πραγματοποιούνται ήπιες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Είναι ένα σπάνιο δείγμα λουτρού της βυζαντινής εποχής σε όλη την Ελλάδα. Λειτουργούσε αδιάκοπα έως το 1940. Η λειτουργία του ανά τους αιώνες, επέφερε αλλαγές και προσθήκες οι οποίες αλλοίωσαν την αρχική του μορφή. Η είσοδος βρισκόταν αρχικά στη νότια πλευρά, ακολουθούσαν τα αποδυτήρια με τον ψυχρό χώρο και μετά ήταν το χλιαρό δωμάτιο και ο θερμός χώρος. Το δάπεδο στηρίζεται σε υπόκαυστα, δηλαδή σε κιονίσκους που βρίσκονται σε μικρό υπόγειο, μέσα στο οποίο ζεσταίνεται ο αέρας και θερμαίνεται το δάπεδο, ενώ ο θερμός αέρας μεταφέρεται και με επιτοίχιους αεραγωγούς.

Τι δε βλέπω;

Είναι ένα από τα πολλά λουτρά της Θεσσαλονίκης. Τα λουτρά ήταν status symbol της αστικής τάξης έναντι της αγροτικής, σημεία κοινωνικής συναναστροφής και ανάπαυσης. Σταμάτησαν να λειτουργούν κατά τους «Σκοτεινούς Αιώνες» (6ος– 7ος αιώνας) λόγω υψηλού κόστους συντήρησης και λειτούργησαν ως ιδιωτικά λουτρά. Όταν κατασκευάστηκε, είναι πιθανόν να ανήκε σε μοναστήρι (Μονή Ταξιαρχών). Βόρεια των διαμερισμάτων, βρισκόταν η δεξαμενή νερού, η οποία ήταν πάνω σε εστία θέρμανσης και ο ζεστός αέρας περνούσε και μέσω αεραγωγών. Τα αρχικά παράθυρα του τρούλου σταδιακά χτίστηκαν, με αποτέλεσμα να περιορίζεται το φυσικό φως, αλλά να αυξάνεται η μόνωση. Όταν σφραγίστηκαν όλα τα παράθυρα, το φυσικό φως έμπαινε από τις λεγόμενες φωτιστικές θυρίδες. Κατά τα βυζαντινά χρόνια ήταν μονό λουτρό, δηλαδή μόνο για άντρες ή μόνο για γυναίκες, αλλά επί οθωμανικής περιόδου έγινε διπλό και τα διαμερίσματα διαχωρίστηκαν. Επίσης, ονομαζόταν Κουλέ Χαμάμ ή το Λουτρό του Κουλέ Καφέ και αφαιρέθηκαν οι λουτήρες (μπανιέρες) επειδή απαγορεύονταν. Σύμφωνα με το Κοράνι, η κάθαρση ψυχής και σώματος γίνεται με φυσική ροή νερού.

Πληροφορίες

  • Διεύθυνση: Πλ. Ρομφέη & Θεοτοκόπουλου

Βιβλιογραφία

Ζαφείρης Χ., (1997), Θεσσαλονίκης Εγκόλπιον, ιστορία, πολιτισμός, η πόλη σήμερα, γεύσεις, μουσεία, μνημεία, διαδρομές, Αθήνα: Εξάντας

 

Καραμήτσιος Γ., (2017), Θεσσαλονίκη, 100 μικρές ιστορίες, Ιανός

 

Κουρκουτίδου- Νικολαϊδου Ε., Τούρτα Α., (1997), Περίπατοι στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, Αθήνα: Εκδόσεις Καπόν

 

Τσακτσίρα Λ., Παπανθίμου Κ., Μάντζιου Γ., Καλογήρου Ν., (2014), Θεσσαλονίκη, η πόλη και τα μνημεία της, Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης Παιδεία

 

Ρεβυθιάδου Φ., Ράπτης Κ.Θ., (2014), Αποκατάσταση- Στερέωση του Βυζαντινού Λουτρού στη Θεσσαλονίκη, ΥΠΠΟΑ, Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης