Ανακτορικό συγκρότημα Γαλερίου

Τι βλέπω;

Πρόκειται για κτίσμα αντιπροσωπευτικό της πιο ακμάζουσας περιόδου της ιστορίας της πόλης. Το ανακτορικό συγκρότημα του Γαλερίου ήταν το διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της πόλης και καταλάμβανε μια έκταση έως την οδό Εγνατία (περίπου 150.000τ.μ.) , γι’ αυτό και συναντάμε ερείπια και σε άλλα σημεία της οδού Δημητρίου Γούναρη. Ωστόσο, η έντονη οικοδόμηση του 20ου αιώνα δεν επιτρέπει την πλήρη αποκάλυψη του συγκροτήματος. Χωρίζεται με μεγάλους διαδρόμους και απαρτίζεται από πολλούς χώρους, όπως το αυτοκρατορικό διαμέρισμα, το διαμέρισμα της αυτοκρατορικής φρουράς, τα δικαστήρια, πολυτελή λουτρά και άλλοι χώροι διοικητικών λειτουργιών. Ακόμη και σήμερα μπορούμε να διακρίνουμε την πολυτέλεια του ανακτόρου, διακοσμημένο με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά δάπεδα με φυτικές και γεωμετρικές συνθέσεις. Έχει κατεύθυνση προς τη θάλασσα και η κύρια είσοδος είναι από τη νότια πλευρά, η οποία οδηγούσε προς την “Εκκλησιαστική σκάλα”, δηλαδή στο αρχαιότερο λιμάνι της πόλης. Στη νοτιοδυτική πλευρά υπάρχει μια οκταγωνική αίθουσα με 7 κόγχες, η οποία πιθανότατα προοριζόταν για αίθουσα ακροάσεων ή αίθουσα του θρόνου και αργότερα λειτούργησε και ως χριστιανικός ναός. Είναι το καλύτερα σωζόμενο τμήμα του παλατιού, ίσως κατασκευασμένη επί του βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄, κατά μία επιστημονική εκδοχή. Τέλος, βλέπουμε μια σπάνια περίπτωση, όπου εικαστικές παρεμβάσεις γειτονικών πολυκατοικιών συνυπάρχουν με τον αρχαιολογικό χώρο.

Τι δε βλέπω;

Ο Γαλέριος δεν έχτισε το συγκρότημα σε αδόμητη περιοχή, αλλά σχεδόν ισοπέδωσε τα προγενέστερα κτίσματα. Το ανάκτορο ήταν διώροφο με μεγάλο αίθριο με περιστύλιο στο κέντρο. Ανατολικά υπήρχε μια διώροφη στοά, η οποία διέθετε κρήνες και αναβρυτήρια. Ανατολικά επίσης εφάπτεται με τον αρχαίο ιππόδρομο (σήμερα πολυκατοικίες και Πλατεία Ιπποδρομίου), στην εξέδρα του οποίου ο αυτοκράτορας έμπαινε απευθείας από το παλάτι. Δυτικά εφάπτεται με το προγενέστερο κτίριο θεαμάτων (μονομαχίες, θηριομαχίες, κλασικός αθλητισμός/ πένταθλο). Αυτός ο χώρος, σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, συνδέεται με τον άθλο του Νέστορος και το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου. Σε πολιτικό επίπεδο, η εγκατάσταση του αυτοκράτορα Γαλερίου στη  Θεσσαλονίκη, την καθιστά μία από τις πρωτεύουσες του ρωμαϊκού κόσμου. Στο χώρο αυτόν διαδραματίστηκαν σκοτεινές σκηνές πολιτικής βίας, με το Λικίνιο να καταλαμβάνει την εξουσία από το Γαλέριο.

Πληροφορίες

• Διεύθυνση: Πλ. Ναυαρίνου

Βιβλιογραφία