Οδός Εγνατία

Τι βλέπω;

Η οδός Εγνατία (από τον Γναίο Εγνάτιο) είναι η κεντρικότερη της πόλης διαπερνώντας το κέντρο της και προσφέρει μια καθαρή εικόνα κοινωνικής διαστρωμάτωσης και αντιθέσεων. Περιλαμβάνει από μνημεία έως ξενοδοχεία ημιδιαμονής και από αγορές μπαχαρικών έως αγορές υψηλής ραπτικής. Διασχίζοντάς την, συνειδητοποιεί κανείς ότι παρακολουθεί μια ιστορική και αρχιτεκτονική χρονογραμμή: ρωμαϊκές αρχαιότητες (π.χ. Αψίδα Γαλερίου, κρήνες), βυζαντινοί χριστιανικοί ναοί και χριστιανικοί ναοί της οθωμανικής περιόδου (π.χ. ναοί Υπαπαντής του Χριστού, Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, Αγίου Αθανασίου, Παναγίας Χαλκέων, Παναγούδα), Οθωμανικά μνημεία (π.χ. Σιντριβάνι, Χαμζά Μπέη Τζαμί, Μπέη Χαμάμ), νεότερη ιστορία (π.χ. Πλατεία Βαρδάρη), εκλεκτικιστική αρχιτεκτονική (π.χ. Άνω Πλατεία Αριστοτέλους, ξενοδοχεία Μεγάλη Βρετανία, Μινέρβα- Πρεμιέρ, Moderne, Ηλύσια, Βιέννη), μοντέρνα και σύγχρονη αρχιτεκτονική και ιστορία (π.χ. Α.Π.Θ., Δ.Ε.Θ., Πλατεία Δικαστηρίων). Τέλος, παρόλο που η Εγνατία δεν έχει πολλά γκράφιτι, έχει κάποιες ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες (murals).

Τι δε βλέπω;

Η ρωμαϊκή Εγνατία Οδός (Via Egnatia) ξεκινούσε από τη Ρώμη, ως προέκταση της Via Traiana και κατέληγε στον Ελλήσποντο, ενώνοντας Ανατολή με Δύση. Το γεγονός αυτό συνέβαλε στο ότι η Θεσσαλονίκη υπήρξε “συμπρωτεύουσα” επί Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, “συμβασιλεύουσα” επί Βυζαντινής και Οθωμανικής αυτοκρατορίας και σήμερα “συμπρωτεύουσα” της Ελλάδας. Γι’ αυτό, άλλωστε ο σημερινός αυτοκινητόδρομος 670 χλμ που ενώνει το Ιόνιο Πέλαγος με τα σύνορα με την Τουρκία ονομάζεται Εγνατία Οδός. Η Εγνατία λοιπόν, είναι ο πρώτος οδικός άξονας όπως τον νοούμε σήμερα, με ηλικία άνω των 2000 ετών. Κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ. (έναρξη περιόδου της μεγάλης ακμής της πόλης) γίνεται εκ νέου οδός στρατηγικής σημασίας, ακμάζει ξανά, όντας δρόμος- σταθμός προς την Ανατολή. Η ακμή αυτή φαίνεται από πολυτελή δημόσια έργα, τον εξωραϊσμό της οδού και την παρουσία πολλών σαρκοφάγων, τιμητικών βωμών και ιδιωτικών πορτρέτων. Από τα ευρήματα αυτά προκύπτουν αποκαλυπτικές πληροφορίες της κοινωνικής ζωής της εποχής με πιο ενδιαφέρουσα τις επιγαμίες μεταξύ Ελλήνων, Ρωμαίων και Εβραίων. Σήμερα, δυστυχώς δε μπορούμε να θαυμάσουμε το σύνολο της αψίδας του Γαλερίου (Καμάρα) σε αυτήν, ούτε την αψίδα της Ελληνορθόδοξης κοινότητας στο Σιντριβάνι προς τιμήν του Σουλτάνου Μοχάμεντ Ρεσάτ Ε, κατασκευασμένη ένα χρόνο πριν την ενσωμάτωση της πόλης στην Ελλάδα.

Βιβλιογραφία