Πλατεία Βαρδάρη (Δημοκρατίας)/ Βαρδάρης

Τι βλέπω;

Η Πλατεία Δημοκρατίας, όπως επισήμως ονομάζεται, σήμερα δε θυμίζει πλατεία. Οι εργασίες κατασκευής του μετρό έχουν αλλάξει εντελώς το πρόσωπο της περιοχής και το εμβληματικό γλυπτό του βασιλιά Κωνσταντίνου, ο οποίος ήταν ο αρχηγός του ελληνικού στρατού όταν παραδόθηκε η πόλη από τους Τούρκους στους Έλληνες, είναι προσωρινά καταχωνιασμένο στη νότια πλευρά της Εγνατίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ευρύτερη περιοχή της Πλατείας Βαρδάρη. Στα δυτικά της βρίσκεται η Chinatown, ενώ λίγο πιο χαμηλά, προς τα δικαστήρια, βρίσκεται το Οθωμανικό κεντρικό κτίριο της πόλης (Τοπ Χανέ), το οποίο κατασκευάστηκε το 1546, όταν έμεινε στην πόλη για μερικούς μήνες ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής. Επίσης, ένας από τους ανατολικούς πύργους του φρουρίου, ο πύργος Αναγλύφου, είναι βυζαντινός (862 μ.Χ.).

Τι δε βλέπω;

Έχει αλλάξει πολλά ονόματα (Μεϊντάν Γιακίκ Μοναστήρ, Ιωάννη Μεταξά, Βαρδαρίου, Αλεξάνδρου Σβώλου, Δημοκρατίας), αλλά οι Θεσσαλονικείς πάντα τη λένε Βαρδάρη. Η ονομασία αυτή αναφέρεται και στη λογοτεχνία και πρόκειται για παραφθορά του ούγγρικου “Bar Daria” που σημαίνει “Μεγάλο Ποτάμι”. Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς είχε φυλακίσει στα Γιαννιτσά, δίπλα στον Αξιό ποταμό Ούγγρους αιχμαλώτους, οι οποίοι αποκαλούσαν έτσι τη φυλακή τους. Η πλατεία υπήρξε διαχρονικά γεμάτη ζωή και κίνηση. Επί ρωμαϊκής εποχής, εκεί βρισκόταν η Χρυσή Πύλη, μία από τις δυτικές εισόδους της πόλης, από την οποία περνούσε η Via Reggia (σημερινή Εγνατία). Από τη Χρυσή Πύλη επιχείρησαν να διαφύγουν οι Θεσσαλονικείς, κατά την άλωση από τους Σαρακηνούς το 904. Επί Οθωμανικής περιόδου, υπήρχαν πολλά χάνια, τα οποία σήμερα δε διασώζονται. Και επί οθωμανοκρατίας, αλλά και μεσοπολεμικά, ήταν κόμβος εμπορικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα, εδώ συγκεντρώνονταν και οι περισσότεροι οίκοι ανοχής, με συχνές συγκρούσεις μεταξύ προαγωγών που ορισμένες φορές κατέληγαν σε φόνους. Στη γωνία της οδού Μοσκώφ και Πλατείας Δημοκρατίας βρισκόταν το κτίριο πρώην Εθνικής Ασφάλειας, στο οποίο φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν πολιτικοί κρατούμενοι από την περίοδο του εμφυλίου έως και τη χούντα των συνταγματαρχών.

Βιβλιογραφία